195
مهار خشم

مَن سَرَّهُ أَن یقِلَّ غَیظُهُ فَلیأکل لَحمَ الدُّرَّاجِ.۱
هر ‌کس می‌خواهد خشمش کم شود، گوشت بلدرچین بخورد.
تأثیر روحی و نشاط‌بخش این گوشت، در روایات هم به صورت کنترل هیجان و هم به صورت کنترل غم و غصه و احتمالاً آنچه ما به آن افسردگی می‌گوییم، کاملاً قابل استخراج است. در روایت بالا، کنترل غیظ را که در لسان روایات، عامل شروع غضب می‌باشد، به مصرف گوشت بلدرچین نسبت می‌دهند. روایت هم از لحاظ دلالت کلی است و تعبیر من سره نشان می‌دهد که اگر در سندیت مشکلی نباشد، در دلالت قوی می‌باشد.
بعضی از روایات نیز، با بیان غیرمستقیم تأثیر، این حقیقت را اشاره کرده‌اند؛ یعنی اینکه گاهی ممکن است، عامل خشم بی‌قراری، کم‌حوصلگی و به اصطلاح افت ‌خلق‌، باشد. افت ‌خلق نیز به نوبه خود، عامل تحریک‌پذیری را برای انسان فراهم‌ می‌آورد؛ زیرا انسان مبتلا، شبیه به افراد افسرده خواهد شد. این موضوع را حدیث دیگری از آن حضرت بیان نموده‌است:
قَالَ مَنِ اشتَکی فُؤَادَهُ وَ کثُرَ غَمُّهُ فَلیأکل لَحمَ الدُّرَّاجِ.۲
هر ‌کس دلش ناراضی شده و غصه‌هایش زیاد شود، گوشت بلدرچین بخورد.
به نظر می‌آید که مکانیزم تأثیر گوشت بلدرچین، مرتبط به این است که عامل افسردگی، فیزیولوژیکی باشد. در چنین مواردی معمولاً گفته می‌شود که علت محیطی یا واکنشی برای افت خُلق وجود ندارد؛ بلکه علت جسمانی بوده و ناشی از تغییرات هورمونی بدن است. حدیث دیگری از امام صادق‌ علیه السلام کاملاً به این موضوع تصریح می‌کند:

1.الکافی، ج۶ ص۳۱۲؛ بحار الأنوار، ج۶۲، ص۴۴.

2.مستدرک الوسائل، ج۱۶، ص۳۴۸.


مهار خشم
194

ابوهند می‌گوید: طبقی که رویش پوشانده‌ شده بود به رسول خدا صلی الله علیه و آله هدیه شد. حضرت روکش آن را برداشتند و فرمودند:
«با نام خدا بخورید، چه نیکو خوراکی است کشمش، اعصاب را تقویت می‌کند، ضعف جسمانی را مرتفع می‌سازد و خشم را خاموش می‌کند».۱

احتمالاً حدیث فوق، اشاره به این حقیقت علم پزشکی می‌کند که انسان به واسطه افت گلوکز خون، دچار حالت‌های عصبی و تحریک‌پذیری شدید می‌شود.۲ کمبود قند می‌تواند، زمینه بی‌حالی، کم‌حوصلگی و تحریک‌پذیری را در انسان زیاد کند. همان‌گونه که گرسنگی موجب بی‌قراری آدم می‌شود. مصرف کشمش هرچند گرسنگی را برطرف نمی‌کند؛ ولی با افزایش قند، تعادل روانی جسمی انسان را فعلاً فراهم می‌کند. نتیجه اینکه کشمش، برای کنترل خشم ‌خاص در افرادی که متابولیسم خونی آنها اقتضا دارد، مفید است و ترک دراز مدت آن و هر ماده قندی دیگر توصیه نمی‌شود.

۶.گوشت بلدرچین

سفارش مؤکد و تصریح‌شده‌ای نسبت به خوردن گوشت بلدرچین شده است. بر اساس این روایات، گوشت فوق تأثیرات روحی و جسمی مثبتی در آدمی به وجود می‌آورد. بعضی از روایات به طور مستقیم، اشاره به ویژگی این گوشت در کنترل غیظ یا خشم دارد؛ مانند روایت رسول‌ اکرم‌ صلی الله علیه و آله:

1.عن أبی هندٍ قال: «أُهدِی إِلَی رَسُولِ اللهِ طَبَقٌ مُغَطّیً فَكَشَفَ الغِطَاءَ عَنهُ ثُمَّ قَالَ صلی الله علیه و آله: كُلُوا بِسمِ اللهِ نِعمَ الطَّعَامُ الزَّبِیبُ یشُدُّ العَصَبَ وَ یذهَبُ بِالوَصَبِ وَ یطفِئُ الغَضَبَ وَ یرضِی الرَّبَّ وَ یذهَبُ بِالبَلغَمِ وَ یطَیبُ النَّكهَةَ وَ یصَفِّی اللَّونَ».
الاختصاص، ص۱۲۴؛ بحار الأنوار، ج۶۳، ص۱۵۳.

2.«درصورتی که غلظت گلوکز خون، به محدوده ۵۰ تا ۷۰ میلی‌گرم درصد سقوط کند، سیستم عصبی مرکزی معمولاً تحریک‌‌پذیری زیادی پیدا می‌کند. زیرا به ‌نظر می‌رسد که این درجه هیپوگلیسمی، فعالیت‌ نرون‌ها را تسهیل می‌کند. گاهی انواع توهمات به وجود می‌آیند؛ اما بیشتر از آن، بیمار دچار ناراحتی عصبی شدید شده، سراسر بدنش به لرزش می‌افتد و دچار تعریق فراوانی می‌گردد...».، کاپلان سادوک، ص۲۷۲.

  • نام منبع :
    مهار خشم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمدرضا کيومرثي اسکويي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 32925
صفحه از 299
پرینت  ارسال به