فصل اوّل : مقدمات مقابله با خشم منفی
الف _ ضرورت مقابله با خشم منفی
بررسی فقهی و اخلاقی موضوع خشم، از این نظر که موضوعی نهی‌شده است، می‌تواند مهم باشد. بسیاری از روایات صرفاً از خشم و غضب به صورت مطلق نهی می‌کنند. در زیر، فقط به چند مورد از این قبیل احادیث اشاره‌ای می‌کنیم:
۱. روایت عبد الاعلی از امام صادق علیه السلام که از حضرت موعظه‌ای برای عمل درخواست نمود و حضرت در جواب، با اشاره به موقعیت مشابه از رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
مردی نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: «یا رسول الله مرا پندی بیاموز که آن را به کار بندم». فرمود: «برو خشمگین نشو». مرد سخن خود را تکرارکرد، تا سه مرتبه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «برو خشمگین نشو».۱
این روایت از رسول خدا صلی الله علیه و آله در کتاب کنز العمال۲ و اسد الغابة۳ با تعبیر مشابه وجود
1.قال عبدُالأعلی: «قُلتُ لأَبِی عَبدِاللهِ علیه السلام: عَلِّمنِی عِظَةً أًتًّعِظُ بِهَا فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه و آله أَتَاهُ رَجُلٌ فَقَالَ لَهُ یا رَسُولَ اللهِ عَلِّمنِی عِظَةً أَتَّعِظُ بِهَا. فَقَالَ لَهُ: انطَلِق وَ لا تَغضَب ثُمَّ أَعَادَ إِلَیهِ فَقَالَ لَهُ: انطَلِق وَ َا تَغضَب ثَلاثَ مَرَّات».
الکافی، ج۲، ص۳۰۳.
2.رسول خدا صلی الله علیه و آله: «اجتَنِبِ الغَضَبَ»؛ «از خشم دوری كن».
کنز العمّال، ج۳، ص۵۱۹.
3.قال رجلٌ من أصحاب النبی صلی الله علیه و آله «أَوصِنِی یا رَسُولَ اللهِ. قَالَ صلی الله علیه و آله: لاتَغضَب»؛ «مردی از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله خواست، نصیحتش كند. فرمود: خشمگین نشو».
اُسد الغابة، ج۵، ص۳۶۹.
