روشن‌ترین مصداق هلاکت، مرگ در نتیجه رفتار تند شخص غاضب است که دور از احتمال نمی‌باشد. این معنا، مصداق روایتی از حضرت علی علیه السلام است که غضب را در پرتو تندخویی و پرخاش، عامل هلاکت معرفی می‌فرمایند:
حِدَّةُ المَرءِ تُهلِکُهُ.^۱
تندخویی انسان [پرخاشگری] او را هلاک می‌کند.
در حدیث امیرمؤمنان علیه السلام بر پیشتازبودن دشمنی خشم و شهوت نسبت به سایر صفات رذیله تأکید شده است:
أَعدَی عَدُوٍّ لِلمَرءِ غَضَبُهُ وَ شَهوَتُهُ فَمَن مَلَکَهُمَا عَلَت دَرَجَتُهُ وَ بَلَغَ غَایَتَهُ.^۲
دشمن‌ترین دشمن شخص، خشم و شهوت اوست؛ پس هرکس بر آن دو مسلط باشد، مرتبه‌اش بالا رفته و به مقصود خود رسیده است.
در برابر این دشمن عظیم نفس، اگر کوتاهی شود، طبیعتاً شرارت او همه جوانب زندگی فرد را در بر خواهد گرفت. مفاد حدیث دیگری از آن حضرت نشان می‌دهد، عکس مورد نیز صادق است؛ یعنی مالکیت بر غضب و شهوت نیز، رأس فضایل محسوب می‌شود:
رَأسُ الفَضَائِلِ مِلک الغَضَبِ وَ إِمَاتَةُ الشَّهوَةِ.^۳
تسلّط‌داشتن بر خشم و میراندن خواهش نفس، سرآمد فضایل است.

ب _ آثار شناختی خشم منفی

منظور از آثار شناختی، تاثیرگذاری هیجان خشم، بر ادراکات ذهنی و قضاوت‌هاست. به ویژه، قضاوت‌هایی که در صحنه خشم به وجود آمده و انسان را از تدبیر مناسب در مواجهه با صحنه خشم جلوگیری می‌کند. آثار شناختی، آن گروه از عوارض خشم هستند که اصلی‌ترین عنصر ارزشمند بشر را که فهم و درک باشد، تهدید می‌کند.

خوی و شخصیت کسی بشود، چنین نتیجه‌ قطعی در انتظار او خواهد بود. مانند حدیث امیرمؤمنان علی علیه السلام درباره مالکیت غضب:
ظَفِرَ الشَّیطَانُ بِمَن مَلَکَهُ غَضَبُهُ.^۱
هرکس مقهور خشم خویش شود، شیطان بر او پیروز گردد.
حدیث دیگری از آن حضرت، اطاعت از سه موضوع از جمله غضب را عامل هلاکت و نابودی انسان می‌داند؛ یعنی پذیرش بی‌چون و چرای غضب، شهوت و زنان:
ثَلاثٌ مُهلِکاتٌ طَاعَةُ النِّسَاءِ وَ طَاعَةُ الغَضَبِ وَ طَاعَةُ الشَّهوَةِ.^۲
سه چیز انسان را نابود می‌کند، اطاعت از زنان، اطاعت از خشم و اطاعت از شهوت.
به دلیل جدا آوردن شهوت و نساء می‌توان حدس زد که منظور از شهوت، موضوعی اعم از زنان است و همین‌طور منظور از زنان هم، اعم از شهوت است. مثلاً ضعف تدبیر مشهوری که به خانم‌ها نسبت داده می‌شود؛ البته طاعت صرف از هرکسی غیر از معصوم نیز می‌تواند مهلک باشد؛ در این صورت اختصاص به زنان نخواهد داشت. مفهوم مالکیت غضب بر نفس یا اطاعت نفس از آن، هر دو در مفهوم تسلیم‌شدن برابر غضب مشترک خواهند بود. مفهوم غلبه غضب هم نتیجه‌اش همین است. تعبیر روایت از نتیجه غلبه، سقوط در حد حیوانیت است:
مَن غَلَبَ عَلَیهِ غَضَبُهُ وَ شَهوَتُهُ فَهُوَ فِی حَیزِ البَهَائِمِ.^۳
کسی که خشم و شهوت بر او مسلط است، در زمره ستوران است.
لذا در بسیاری از روایات به لسان‌های مختلف از غضب پرهیز داده شده است؛ اما هلاکتی که به غضب نسبت داده می‌شود، می‌تواند موقعیت اجتماعی و بین‌ فردی شخص غضب‌کننده باشد یا ایمان و آخرت که از دست‌دادن همه می‌تواند، مصداق هلاکت باشد.