... هر گاه شما ولایت محمد صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام را مجدداً بر خویش عرضه میکنید، لعنتهای خدا بر گروه شیاطین تجدید میشود و خداوند شما را از آنچه آنها بر شما میدمند، حفظ میکند. زمانی که از پیامبر صلی الله علیه و آله سؤال شد: «آنچه شیاطین میدمند چیست؟» فرمودند: «چیزهایی که آنها در انسان خشمگین، باعث تباهی دین و دنیایش میشود».
.. .
از مجموع این احادیث نتیجه میگیریم که بین دواعی یا برانگیزانهای غضب و نابودی شخصیت آدمی رابطه وجود دارد؛ زیرا دواعی نیز، عاقبت منجر به خود هیجان خواهد شد. چنین ضرری، هم به لحاظ قضاوتها و ارزیابیهای خود فرد شکل میگیرد و هم بر اساس ارزیابیهای دیگران از رفتار انسان که در بخش آثار اجتماعی خشم بیان میشود.
همچنین مقابله با غضب ممکن است، دارای مراحل و یا سطوحی باشد و در کنترل غضب، باید جوانب مختلفی از یک موضوع در نظر گرفته شود. دو روایت آخر، گویای این مطلباند که راز نابودی شخصیت انسان در چیست و چگونه اتفاق میافتد. زیرا خشم با بروز زشتیهای اخلاقی و نفسانی انسان، او را بیآبرو کرده و باعث نوعی سقوط شخصیتی و اجتماعی میشود. انسانی که مرتب ارزشهای اخلاقی خود را زیر پا میگذارد، در نهایت دچار بیارزشی شده و از درون استحاله خواهد شد. نتیجه این امر، افت احساس احترام به خود۱ یا عزت نفس میشود که نوعی شخصیت بیمار است. در اینجا شخص پرخاشگر، در چرخه باطلی از نابودی قرارمیگیرد. پرخاشگری به عنوان تلاشی برای از دستندادن مابقی عزت نفس و احساس کمبود عزت نفس باعث ضعف اراده در کنترل خشم و ... .
از ظاهر بعضی روایات استفاده میشود که عواقب منفی غضب، مخصوص حالت خاصی است که منجر به حاکمیت غضب باشد؛ مانند: مالکیت غضب، اطاعت غضب، غلبه غضب و تندی غضب؛ در نتیجه اگر خشم شدید جزء خلق و