۲. خشم دیر بروز _ دیر خاموش؛
۳. خشم دیر بروز _ زود خاموش؛
۴. خشم زود بروز _ دیر خاموش.
فقط حالت سوم از این چهار نوع ظهور خشم، یعنی حالتی که بروز خشم دیر صورت گرفته؛ ولی افولش سریع‌تر باشد، مطلوب روایات بوده و شایسته انسان بهنجار است. بدترین حالت هم، مورد آخر است؛ یعنی حالتی که خشم، زود بروز می‌کند و دیر هم از بین برود. حالت چهارم، نابه‌هنجارترین حالت در انسان به شمار می‌رود. روایتی در همین زمینه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است:
خیر الرجال مَن کانَ بَطیئَ الغَضَبِ، سَرِیعَ الفَئِ وَ شَرَّ الرِّجَالِ مَن کانَ سَرِیعَ الغَضَبِ، بطیئ الفئ.^۱
بهترین مردان کسی است که دیر به خشم می‌آید و آسان خشنود شود و بدترین مردان آن است که زود به خشم آید و دیر خشنود شود.
همان طور که ملاحظه می‌شود، دو حالت از چهار حالت در روایت مشاهده می‌شود؛ یعنی بدترین و بهترین حالت. در تأیید روایت فوق از امیرمؤمنان علیه السلام دستور مستقیم به انجام حالت مطلوب داده شده است:
کن بَطِئَ الغَضَبِ سَرِیعَ الفَیءِ مُحِبّاً لِقَبُولِ العُذرِ.^۲
دیر خشمگین شو و آسان خشنود شو و پوزش‌پذیری را دوست داشته ‌باش.
اما نوع اول از انواع بروز خشم، در لسان رسول خدا صلی الله علیه و آله مثبت یا حالت طبیعی آن تلقی شده است و سرزنش نمی‌شود؛ چون خیر و شر این نوع غضب با هم برابر است:
سَأُحَدِّثُکم بِأُمُورٍ النَّاسِ وَ أَخلاقِهِم الرَّجُلِ یکونُ سَرِیعَ الغَضَبِ سَرِیعَ الفَی‏ءِ فَلا لَهُ وَ لا عَلَیهِ کفَافاً وَ الرَّجُلُ یکونُ بَعِیدَ الغَضَبِ سَرِیعَ الفَی‏ءِ فَذَاک لَهُ وَ لا عَلَیهِ وَ الرَّجُلُ

است. خداوند نیز صحابه را به غیرت و شدت برخوردداشتن امر نموده است: (یا أَیهَا النَّبِی جَاهِدِ الکفَّارَ وَالمُنَافِقِینَ وَاغلُظ عَلَیهِم)
؛^۱ «ای پیامبر! با کفار و منافقان مبارزه کن و سخت بگیر». سخت‌گرفتن و با شدت برخورد‌کردن از آثار قوه غیرت است که همان خشم است؛ اما کسی که زیاده‌روی می‌کند، شخصی است که این قوه خشم، بر او غلبه می‌کند و او را از تدبیر عقل و دین و پیروی از آن دو خارج می‌سازد. خشم پسندیده، خشمی است که در اختیار عقل و دین باشد. زمانی که غیرت لازم است، برانگیخته شود و زمانی که صبر نیکوست، خاموش گردد؛ یعنی در حد اعتدال نگهداشته شود. در دعای امام صادق‌ علیه السلام حضرت از نداشتن اعتداء یا اندازه در خشم، به خدا پناه می‌برد: «عِندَ حُضُورِ شَهرِ رَمَضَانَ: اللهُمَّ هَذَا شَهرُ رَمَضَانَ المُبَارَکُ الَّذِی أَنزَلَتَ فِیهِ القُرآنَ وَ جَعَلتَهُ هُدَی لِلنَّاسِ...فَإِنِّی أَتُوبُ إِلَیکَ مِنهُ وَ مِنَ الاعتِدَاءِ فِی الغَضَبِ»^۲.
این سؤال مطرح است که آیا منظور حضرت از اندازه‌داشتن در غضب، تعداد بروز است یا کیفیت بروز. به نظر می‌آید که دومی باشد. قبلاً بیان شد که غضب و خشم خصیصه‌ای ذاتی است و اصل وجودش را نمی‌توان انکار کرد؛ اما می‌توان از بروز غیر منطقی آن جلوگیری کرد. پس سطوح تولید یک رفتار پرخاشگرانه را بر اساس روایات، می‌توان چنین ترسیم کرد:
خشم اولیه)درونی(---gt;حدة یا شدت هیجان---gt;اراده پرخاش اولیه رفتار---gt;پرخاش رفتاری)برونی(

۴. خشم و زمان واکنش _ فروکش

خشم را به لحاظ سرعت بروز و افولش، می‌توان به چهار نوع منطقی تصور کرد:
۱. خشم زود بروز _ زود خاموش؛