الغَضَبُ یثِیرُ کوَامِنَ الحِقدِ.^۱
خشم، کینه‌های نهفته را بر می‌انگیزد.
ظاهراً حدیث، غضب را علت برانگیختگی کینه‌ها معرفی می‌نماید؛ ولی خواهیم دید که کینه‌توزی‌ها نیز، جزو عوامل غضب معرفی می‌شوند؛ زیرا تا کینه‌ای ولو مخفی و خاموش نباشد، به واسطه غضب فعال نمی‌شود؛ پس حقد یا کینه‌توزی را نیز، در جای خود می‌توان از عوامل خشم برشمرد؛ زیرا به طور طبیعی، منجر به غضب و پرخاش می‌شود. حقد در اصل نوعی دشمنی مخفی است و به موقع ظاهر می‌شود.^۲ فرد کینه‌توز در موقع مناسب، ضربه ‌خود را که پرخاش لفظی یا عملی است، انجام خواهد داد. حضرت غضب را هم به عنوان نتیجه کینه‌توزی معرفی فرموده‌اند:
الحِقدُ مَثَارُ الغَضَبِ.^۳
کینه خشم را برمی‌انگیزاند.
لذا می‌توان گفت که خشم و کینه، ارتباط دوطرفه دارند. خشم‌گرفتن، کینه‌های سرکوب‌شده را فعال کرده و کینه ‌فعال به تداوم و تشدید غضب منجر خواهد شد. از طرف دیگر، کینه‌توزی و دشمنی به‌دل‌گرفتن نیز، به نوبه خود عامل غضب می‌شود.
مقایسه مفاهیم کینه و حسادت نشان می‌دهد که حسادت ابتدا، ناشی از کینه‌توزی نیست؛ بلکه صرف آرزوی زوال نعمت است^۴ ؛ ولی منجر به کینه‌توزی می‌شود. رابطه حسادت و کینه‌توزی، رابطه علت و معلول است. روایتی از امیرمؤمنان به این حقیقت اشاره می‌نماید:

حضرت زین‌العابدین علیه السلام می‌فرمایند که غضب می‌تواند یکی از پیامدهای حسادت در فرد حسود باشد:
... وَ کم مِن حَاسِدٍ قَد شَرِقَ بِی بِغُصَّتِهِ، وَ شَجِی مِنِّی بِغَیظِهِ، وَ سَلَقَنِی بِحَدِّ لِسَانِهِ، وَ وَحَرَنِی بِقَرفِ عُیوبِهِ.
‏^۱... چه بسا حسودی که آسایش من سبب شده است، غصه راه گلویش را ببندد و خشم، چون استخوانی حلقومش را بخراشد؛ پس با زبان تیز خود، مرا بیازارد و با تهمت، عیوبش را بر من نهد.
به طور کلی فرد حسود، صرفاً به خاطر خوشی و خیری که در طرف محسود مشاهده می‌کند، دچار غیظ و غضب می‌شود. روایت دیگری از امیرمؤمنان علیه السلام نشان می‌دهد که فرد حسود از خوشی و آسایش فرد محسود خشمناک است:
یشفِیک مِن حَاسِدِک أَنَّهُ یغتَاظُ عِندَ سُرُورِک.^۲
کسی ‌که نسبت به تو حسادت می‌ورزد، در وقت شادمانیت خشمناک خواهد شد که این، موجب برطرف‌شدن ناراحتی تو نسبت به (کارهای) او خواهد شد.
پس نتیجه اینکه فرد محسود، بیش از اینکه بخواهد اقدامی برای دفع حاسد انجام بدهد، از رنجش بی‌مورد او آرام می‌گیرد؛ زیرا غیر مستقیم، متوجه امتیاز ذاتی خود خواهد شد. بر اساس فرضیه ناکامی در خشم، فرد حسود به خاطر عدم توانایی خود در کنترل پیشرفت یا موارد مثبت طرف مقابلش، دچار تنش روانی شده و هیجان خشمش تحریک می‌شود.

۲. کینه‌توزی

از آنجا که خشم، نوعی هیجان منفی است، به نظر می‌آید در موقع فعالیتش، سایر هیجان‌ها را نیز برانگیخته می‌کند. یکی از آن هیجان‌ها نیز، کینه و نفرت است. حدیث مولا امیرمؤمنان علیه السلام این حقیقت را بیان کرده است: