فساد اخلاقی، تندخویی و پرخاش، از صفات بسیار زننده‌ای هستند که معمولاً
قابل پوشش هم نبوده و لذا دیر یا زود باعث آبروریزی وجهه اجتماعی فرد می‌شوند. هیجان شهوت و غضب، دو غرایزه‌ای هستند که به شدت قوای عقلانی انسان را به تعطیلی می‌کشانند؛ لذا حضرت با توجه به این نکته که خشم و شهوت در صورت آزادگذاشتن غیر قابل کنترل خواهد شد، از شدت‌گرفتن آنها پرهیز می‌دهند. در وصایای حضرت داود علیه السلام برای حضرت سلیمان نکته‌ای قابل ‌توجه وجود دارد. ایشان می‌فرمایند: فرزندم، از شوخی بپرهیز که فایده‌اش اندک است و بین برادران دشمنی می‌افکند. همچنین از خشم بپرهیز؛ چون خشم، انسان را پست می‌کند؛ پس همیشه ملازم تقوا و پرهیزگاری باش.^۱ همچنین در روایت امیرمؤمنان علیه السلام نیز، تأکید بر کثرت غضب، به تنهایی منشاء همان آثار معرفی شده است:
کثرةُ الغَضَبُ یردِی صاحِبَهُ و یبدِی مَعایبَهُ.^۲
خشم بسیار، صاحب خشم را خوار و عیب‌های او را آشکار می‌سازد.
توجه به حدیث بعدی از آن حضرت نیز، از جهت پی‌آمدهای افت شخصیتی فرد صاحب غضب مهم می‌باشد:
بِئسَ القَرِینُ الغَضَبُ: یبدِی المَعائِبَ، وَ یدنِی الشَّرَّ، وَ یبَاعِدُ الخَیرَ.^۳
خشم چه بد همنشینی است؛ عیب‌ها را بر ملا می‌کند، بدی را نزدیک می‌آورد و خوبی را دور می‌گرداند.
انزوا و تنهایی، گاهی انعکاسی از نوع رفتار خود فرد می‌باشد. رفتار گزنده فرد خشمگین، او را به حاشیه رانده و توجه مردم را از او سلب می‌کند. روایت دیگری از آن حضرت، بر این مطلب تأکید می‌کند. هرچند ظاهر روایت در مورد فردی است که خشم‌ ذاتی و غیر ارادی را می‌رساند، ولی از جهت نتیجه فرقی نمی‌کند که خشونت ارادی باشد یا ذاتی و فیزیولوژیایی. پیامد بدرفتاری، رفتن به حاشیه است:

د _ آثار اجتماعی خشم منفی

همان‌گونه که اشاره شد، علائم خشم در صورت تداوم، به سرعت در ظاهر فرد نمایان شده و در ادامه، دو نوع تأثیرگذاری منفی را ایجاد خواهد کرد. اول، بازخوردی که فرد خشمگین بعد از ظاهرکردن خشم خود از دیگران دریافت می‌کند، به طوری که تا قبل از بروز دادن آن نبود و بیشتر اثر فردی دارد؛ ولی در روابط بعدی او با دیگران نیز، تغییر ایجاد خواهد کرد. مانند فردی که انتظار دارد، دیگران خشم او را بپذیرند و به او حق بدهند، در حالی که چنین نمی‌باشد. نتیجه تداوم زیاد این نوع خشونت، پایین‌آمدن جایگاه اجتماعی او در بین دیگران خواهد بود. دوم، شیوع نوعی عادت رفتاری منفی در جامعه که بعد از ظهور خشم شکل می‌گیرد و نتایج تربیتی منفی بروز دادن ناهنجاری در جامعه است که می‌تواند بعدها جدا از فرد خشمگین، به عنوان یک سنت غلط رواج یابد؛ به خصوص اگر فرد خشمگین، حقی را برای تظاهرات منفی خود قایل باشد.

۱. تحقیر شخصیت اجتماعی

در اسلام، ضمن ارزشمندبودن حرمت ذاتی افراد در پیش خود و خداوند، توصیه‌های زیادی بر حفظ حرمت اجتماعی افراد، به خصوص مؤمنان شده است. این موضوع دو طرفه است؛ یعنی هم افراد موظف شده‌اند، حرمت دیگران را حفظ کنند و هم حرمت خودشان را به عنوان یکی از افراد جامعه؛ لذا از هر رفتاری که موجب استخفاف صاحب آن یا دیگران بشود، نهی می‌شود. حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند که عدم کنترل خشم و شهوت، باعث آسیب‌رساندن به شخصیت و حرمت خود شخص خواهد شد:
لا تُسرِف فِی شَهوَتِک وَ غَضَبِک فَیزرِیا بِک.^۱
در شهوت و خشم خود، از حدّ تجاوز مکن که تو را بدنام می‌کنند.