الشیطان‌اند و به قول ایشان سزاوار است که انسان به کمک عقل، شهوت و غضب خود را مسخر گرداند.
محو و نابودی انسانیت را می‌توان هم دنیوی، هم اعتقادی و آخرتی در نظر گرفت. به راستی خشم و غضب، آدمی را از خوی و خصلت انسانی خود منحرف کرده و از او موجودی بسیار پست می‌سازد. انسانی که هیجان خشم بر او مسلط باشد، با هیچ‌کدام از صفات ذاتی خود، قابل ارزش‌گذاری نمی‌باشد؛ زیرا تمام مابه‌الامتیازش، خوی و خصلت انسانی‌اش می‌باشد که آن‌هم توسط خشم مورد تهدید قرار می‌گیرد. در روایت امیرمؤمنان علی علیه السلام، غضب به طور مطلق نابودکننده انسان معرفی شده است:
الغَضَبُ یردِی صَاحِبَهُ وَ یبدِی مَعَایبَهُ.^۱
خشم، صاحب خود را نابود می‌کند و عیب‌هایش را آشکار می‌سازد.
در همین مضمون می‌باشند، روایاتی که غضب را باعث ضلالت و گمراهی مطلق معرفی می‌نمایند؛ زیرا گمراهی انسان، در اصل اضمحلال و نابودی ماهیت‌ او می‌باشد. حدیث شریفی از امیرمؤمنان علیه السلام این مطلب را تایید می‌فرمایند:
ضَلالٍ النُّفُوسِ بَینَ دَّوَاعِی الشَّهوَةِ وَ الغَضَبِ.^۲
گمراهی انسان‌ها در بین انگیزه‌های شهوت و خشم است.
نکته روایت در این است که عامل گمراهی را دواعی غضب و شهوت معرفی می‌نمایند؛ یعنی شهوت‌خواهی و غضب‌خواهی. با این تعبیر که انگیزه‌های غضب و شهوت را علة‌العلل بدانیم، اصل نیروی غضب و شهوت به دلایل فلسفه وجودی‌شان حفظ می‌شود و صرفاً مواردی از آنها مورد سرزنش قرار می‌گیرند که با قصد ارادی رفتار انسان، به طور عمدی جهت‌گیری شده به سمت این غرائز باشد. گاهی انسان به اندازه‌ای ممکن است به غریزه‌خواهی خو گرفته باشد که در شناخت انگیزه رفتار خود به اشتباه بیفتد. چنین کسی، رفتار خود را درست پنداشته و همیشه از ضعف خود

بر اساس تعریفی روان‌شناختی از شخصیت^۱ ، آن ‌دسته از ویژگی‌های فردی که الگوهای ثابت رفتاری را نشان می‌دهد، شخصیت فرد است. بر این اساس، شخصیت فردی پرخاشگر، ویژگی‌خاصی از اوست که الگوهای ثابت رفتاری آن فرد را نشان می‌دهد؛ مانند تندی، خشونت و ... بنابراین فردی که پرخاشگری جزء شخصیت او شده باشد، مالکیت بر نفس او داشته و تا حدودی بدون کنترل و ناخواسته از او صادر می‌شود؛ یعنی اگر کسی در مواردی نمی‌تواند خشم‌ خود را کنترل کند، دست‌کم باید مراقبت کند تا به امری دائمی تبدیل نشود تا باعث نابودی صاحبش بشود. نتیجه‌گیری این توصیف ماهیتی به ما می‌گوید که در مواقع فعال‌شدن هیجان خشم منفی ممکن است، اختیار و کنترل انسان از هر آنچه مطابق عقل و منطق باشد، خارج شده و امور ناخواسته‌ای از شر و بدی به دنبال خشم محقق شود.
نکته دیگر اینکه، چون هیجان خشم در ذات بشر وجود دارد و طبیعتاً نمی‌شود آن را ریشه‌کن نمود، تعبیر روایت، بر کنترل مالکیت خشم بر روان انسان است؛ یعنی حداقل مقابله با خشم این است که مراقبت از استیلا و حاکم‌شدن خشم باید نمود، اگر چه نمی‌شود آن را ریشه‌کن نمود.
مرحوم «فیض کاشانی رحمة الله علیه» در کتاب الحقائق ضمن بیانی از قوه غضب و شهوت می‌فرمایند: «گاهی این دو نیرو بر علیه نفس عصیان کرده تا وصول به هلاکت و دوری از خدا پیش‌ می‌برند»^۲ هر دوی این نیروها، مقابل نیروی حاکمی به نام علم (که از آن به عقل، حکمت و تفکر نام برده می‌شود) هستند. به تعبیر مرحوم فیض کاشانی رحمة الله علیه این نیروی حاکم، همان حزب‌الله است؛ ولی غضب و شهوت، لاحق به حزب