اگر نگوییم که غضب، موجب جنون دائمی میشود، دست کم تأثیر قوی آن را بر ایجاد جنون در موقعیت خشم میتوان اثبات کرد. آنچه همواره در لابهلای روایات بر آن تاکید میشود، اطاعتکردن، مالکیت یا غالبشدن خشم است که قبلاً اشاره شد. در روایت زیر از امیرمؤمنان علیه السلام نیز، تأکید بر اطاعت و پیروی محض از غضب است که منشاء پیدایش پشیمانی و گناه معرفی میشود و طاعت، همان تسلیمشدن است:
طَاعَةُ الغَضَبِ نَدَمٌ وَ عُصیانٌ.۱
پیروی از خشم، موجب پشیمانی و سرکشی است.
یعنی اختیار نفس خود را به خشمدادن، قاعدتاً باعث پشیمانی خواهد شد.
۳. غم و فشار روانی
به طور کلی، حالات هیجانی منفی، مانند اضطراب، خشم، ترس، یاس و... موجب ناراحتی و رنجش فرد میشود. هر کسی از درون خود مییابد که غضب، وضعیت نامطلوب روحی او میباشد؛ به طوری که هیچکس، به ماندن در حالت خشم تمایل ندارد. استمرار این حالت، از لحاظ روانشناختی، میتواند باعث ناراحتیهای خلقی و در دراز مدت، اختلالات پایدار و مزمنی را موجب شود. روایت زیر در شرح نهج البلاغه که منسوب به امیرمؤمنان علیه السلام میباشد، رابطه مهمی را بین خشم و غضب و آرامش روان بیان میکند. حضرت کاملاً مخاطب را از خشم برحذر فرموده و اثر وضعی آن را فشار روانی یا الضجر و أذی نام میبرند؛ یعنی غضب، بر خلاف تلقی برخی، مبنی بر راحتی ناشی از تخلیه خشم، باعث ایجاد فشار، آزار و رنجش روحی خواهد شد:
...وَ احذَر مَن تَبغِضُهُ فَإِنَّ بُغضَک لَهُ یدعُوک إِلَی الضَّجَرِ بِهِ وَ قَلِیلُ الغَضَبِ کثِیرٌ فِی أَذَی النَّفسِ وَ العَقلِ وَ الضَّجَرُ مُضَیقٌلِلصَدرِ مُضعِفٌ لِقِوَی العَقلِ۲