ب ـ انعطاف‏پذیری

یکی دیگر از ویژگی‏های جوان نسبت به سالمند انعطاف‏پذیری است. پذیرش حق و پافشاری نکردن بر باطل، ویژگی بارز جوان است. از این رو، کسانی که با پیامبر صلی الله علیه و آله پیمان بستند بیشتر از جوانان بودند و سالمندان به دلیل انعطاف‏ناپذیری و نداشتن نرمخویی، به مخالفت با حقیقت برخاستند. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

اُوصیکُم بِالشُّبّانِ خَیراً فَإِنَّهُم أرَقُّ أفئِدَةً، إنَّ اللّهَ بَعَثَنی بَشیراً ونَذیراً فَحالَفَنِی الشُّبّانُ وخالَفَنِی الشُّیوخُ، ثُمَّ قَرَأَ (فَطَالَ عَلَیهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ)^۱.^۲

۰.شما را به نیکى با جوانان سفارش می‏کنم؛ زیرا آنان نرم‏ترینْ دل‏ها را دارند. به‏راستى که خداوند مرا بشارت‏دهنده و هشداردهنده برانگیخت. جوانان با من پیمان بستند و پیران به مخالفت نشستند. [آن‏گاه، این آیه را خواند]: (و عمر آنان به درازا کشید و دل‏هایشان سخت گردید).

انعطاف‏پذیری جوان را می‌توان در بخشش و گذشتِ سریع‏تر نسبت به سالمند مشاهده کرد. این تفاوت را آشکارا می‌توان در رفتار حضرت یعقوب با فرزندان خطاکارش و مقایسه آن با رفتار حضرت یوسف نسبت به براداران خطاکار دید. به تفاوت میان مدت زمانی که حضرت یعقوب خطاهای فرزندانش و حضرت یوسف اشتباه‌های برادران خویش را بخشیدند در روایت اشاره شده است. اسماعیل بن فضل هاشمى می‏گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: از احوال یعقوب علیه السلام مرا خبر ده، آن‏گاه که فرزندانش به وى گفتند: اى پدر! براى گناهان ما آمرزش بخواه که ما خطاکار بودیم. گفت: به‏زودى از پروردگارم براى شما آمرزش می‏خواهم.^۳ یعقوب علیه السلام استغفار را به تأخیر انداخت و نیز از احوال یوسف علیه السلام مرا خبر ده، آنگاه که برادرانش به وى گفتند: به خدا سوگند که واقعاً خدا تو را بر ما برترى داده است و ما خطاکار بودیم. یوسف علیه السلام گفت: از امروز

شَیئانِ لایعرِفُ فَضلَهُما إلّا مَن فَقَدَهُمَا: الشَّبابُ و العافِیةُ.^۱

۰.برترى (ارزش) دو چیز را جز آنان که آنها را از دست دهند، نمی‏شناسند: جوانى و آرامش.

ویژگی‏های دوره جوانی

الف ـ پیوندجویی

جوان که هویت خود را در دوره نوجوانی به دست آورده، اکنون آماده است تا این هویت را با یک ویژگی دیگر در آمیزد؛ یعنی همه تلاش خود را در جهت ایجاد رابطه‏ای تنگاتنگ و صمیمانه هزینه کند. اگر فرد چنین شهامتی نداشته باشد و در ایجاد ارتباط موفق نشود، دچار انزوا و گوشه‏نشینی خواهد شد.

دوستان، با گسترش دادن فرصت‏های اجتماعی و دسترسی پیدا کردن به دانش و نظرهای مختلف، زندگی را جالب‏تر می‏کنند. اعتماد، صمیمیت و وفاداری مانند کودکی و نوجوانی همچنان در روابط دوستی در بزرگسالی، اهمیت دارند. گاهی در میان گذاشتن افکار و احساسات در روابط دوستی بیش از روابط زناشویی است، هرچند احساس تعهد، کمتر است؛ زیرا دوستان در طول زندگی می‏آیند و می‏روند^۲.

در میان روابط دوستانه، صمیمیت عاطفی در میان دختران رایج‏تر است. آنان بیشتر برای صحبت کردنِ صِرف، دور هم جمع می‏شوند و تعامل‏های آنها خودافشاگری (درمیان گذاشتن عمیق‏ترین احساسات و افکار) و اظهارات حمایت‏کننده است. در مقابل، پسران بیشتر برای یک فعالیت دور هم جمع می‏شوند؛ و به طور معمول برای ورزش‏ها و بازی‏های رقابتی. بحث‏های پسران معمولاً روی دستاوردها تمرکز دارد و رقابت و تعارض بیشتر است^۳.