می‏شوند. خوش‏رویی حالت مثبت و خوشایندی است که عواطف مثبت را برمی‏انگیزد و رابطه را دلپذیر می‏سازد.

از آنجا که اسلام به روابط و تعامل درست و مناسب با دیگران اهمیت فراوان می‏دهد، به گشاده‌رویی و خوش‏رویی سفارش کرده است. خوش‏رویی یکی از مکارم اخلاق پیامبران، صدّیقان، شهیدان و صالحان است.^۱ با گشاده‏رویی می‏توان رابطه خوبی با دیگران برقرار کرد؛ ابزاری که به توانگری مالی نیاز ندارد و فقیر و غنی می‏توانند آن را داشته باشند. رسول اکرم صلی الله علیه و آله می‏فرماید:

إِنَّکُمْ لَنْ تَسَعُوا النَّاسَ بِأَمْوَالِکُمْ فَالْقَوْهُمْ بِطَلَاقَةِ الْوَجْهِ وَ حُسْنِ الْبِشْرِ.^۲

۰.شما نتوانید با اموال خود به همه مردم گشایش دهید، پس با چهره باز و خوش‏رویى با آنها روبه‌رو شوید.

در برخی روایات، به خوش‏رویی در روابط خانوادگی توجّه و بر نقش آن تأکید شده است. قابل توجّه است که در حدیثی، گشاده‏رویی و درهم نکشیدن چهره را یکی از حقوق زن شمرده و بر مرد لازم دانسته است. رسول خدا صلی الله علیه و آلهمی‏فرماید:

حَقُّ الْمَرْأَةِ عَلَى زَوْجِهَا أَنْ یسُدَّ جَوْعَتَهَا وَ أَنْ یسْتُرَ عَوْرَتَهَا وَ لَا یقَبِّحَ لَهَا وَجْهاً فَإِذَا فَعَلَ ذَلِکَ فَقَدْ أَدَّى وَاللَّهِ حَقَّهَا.^۳

۰.حق زن بر مرد این است که گرسنگى او را بر طرف کند و بدن او را بپوشاند و از او روى در هم نکشد. وقتى چنین کرد به خدا سوگند حق او را ادا کرده است.

در بخش دیگری از روایات، بر لزوم سُرورآوری چهره زن برای مرد تأکید شده و تعبیرهای گوناگونی درباره آن به کار رفته است. در برخی روایات، این عنصر، سازنده

الف) نرم‏خویی

نرم‏خویی که به معنای ملاطفت و انعطاف‏پذیری در برخورد با دیگران است، زمینه سازگاری و مهربانی را فراهم می‏آورد. همان‏گونه که دو جسم سخت نمی‏توانند به‏راحتی در کنار هم قرار گیرند، دو اخلاق خشن نیز نمی‏توانند در کنار هم زندگی آرامی داشته باشند. قرآن کریم خطاب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‏فرماید:

(فبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِک‏).^۱

۰.و به [برکت] رحمت الهی، با آنان نرمخو [و پرمهر] شدی و اگر تندخو و سخت‏‏دل بودی قطعاً از اطراف تو پراکنده می‏شدند.

از این آیه می‏توان فهمید که اولاً، نرم‏خویی ریشه در لطف و رحمت خداوند متعال دارد؛ دوم، بداخلاقی و تندخویی از عوامل ویرانگر مودّت و رحمت و در مقابل، خوش‏رویی و ملاطفت از عوامل سازنده مودت و رحمت است. از جمله عوامل ناکامی در تعامل میان همسران، سختی و انعطاف‏ناپذیری اخلاقی است. اخلاق نرم، به دلیل انعطاف خود، ضربات تندِ ارتباط ناکارآمد را همانند یک ضربه‏گیر، نرم و آرام می‏‏سازد و اجازه نمی‏دهد مسائل کوچک و بزرگ به کیان خانواده آسیب بزند^۲.

ب) خوش‏رویی

از آنجا که «زبان بدن» اغلب با صدایی رساتر از واژه‏ها سخن می‏گوید، حالت‏ چهره، تأثیری بسزا در انتقال پیام بر جا می‏گذارد. برخی روان‏شناسان معتقدند تقریباً ۳۵ درصد معنای ارتباط، از لغات ناشی می‏شود و حدود ۶۵ درصد بقیه از زبان بدن حاصل می‏آید^۳. با مشاهده ظاهر فرد، گویاترین پیام به مخاطب منتقل می‏شود و حالت‌های چهره عواطف را برمی‏انگیزانند. حال اگر این حالت‌ها، مثبت و مناسب باشند، عواطف مثبت و مناسب را برمی‏انگیزاند و در صورتی که منفی باشند، باعث عواطف نامناسب