مرد در اداره منزل و خانوادهاش، به سه خصلت نیاز دارد که باید آنها را به کار گیرد، هرچند در سرشت او نباشد: خوشرفتاری، گشادهدستیِ به اندازه و غیرت و ناموس‌داری.
تعبیر «وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ فِی طَبْعِهِ» در این روایت، بیانگر آن است که این ویژگیها مهارتهایی هستند که انسانها میتوانند آنها را فراگیرند و این گونه نیست که خداوند متعال این صفات را در وجود افراد خاصّی به ودیعت نهاده باشد و در صورتی که فردی آنها را نداشت به تمام معنا از آن محروم باشد، بلکه میتواند این صفت و ویژگی را در خود ایجاد و تقویت کند.
در بخشی از روایات، پیدرپی به احسان کردن به همسر تأکید شده است. رسول خدا صلی الله علیه و آله بهترین مردمان را کسانی میداند که به خانواده خود احسان کنند:
الْخَلْقُ عِیالُ اللَّهِ فَأَحَبُ الْخَلْقِ إِلَى اللَّهِ مَنْ أَحسَنَ إِلَی عِیالَهِ.۱
۰.مردم خانواده خدایند، پس محبوبترین مردمان نزد خدا کسی است که به خانواده خدا نیکی کند.
از سوی دیگر، به زنان «حُسْنُ التَّبَعُّلْ» (= خوب شوهرداری) توصیه شده است. همه این موارد نشاندهنده تأکید عمیق دین به تعامل‌های مثبت و سازنده میان همسران است. برترین نمونه آن را میتوان در خانواده نمونه، یعنی خانواده امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام مشاهده کرد. آن حضرت در توصیف رفتارش با فاطمه علیها السلام میفرماید:
فَوَ اللَّهِ مَا أَغْضَبْتُهَا وَ لَا أَکْرَهْتُهَا عَلَى أَمْرٍ حَتَّى قَبَضَهَا اللَّهُ عزّ و جل وَ لَا أَغْضَبَتْنِی وَ لَا عَصَتْ لِی أَمْراً وَ لَقَدْ کُنْتُ أَنْظُرُ إِلَیهَا فَتَنْکَشِفُ عَنِّی الْهُمُومُ وَ الْأَحْزَان.۲
۰.به خدا سوگند که تا زنده بود، نه او را عصبانی و نه به کاری مجبورش ساختم. او نیز نه مرا عصبانی و نه در کاری از من نافرمانی کرد. هنگامی که به او نگاه میکردم، غمها و اندوهها از من برطرف میشدند.
