255
مهارت‌های زندگی

اسراف و تبذیر از جمله آموزه‏هایی هستند که در اسلام بر آنها تأکید شده و با زندگی رضایت‏بخش رابطه‏ای تنگاتنگ دارند.۶ ۱

ی ـ تقویت مهارت‏های ارتباطی

تعامل همسران با یکدیگر نقش مهمی در تحقق مودت و رحمت و در نتیجه موفقیت و رضایت زناشویی دارد. از این رو، در متون اسلامی به‏طور فراگیر از «ارتباط نیکو» یاد شده است. خداوند متعال در ترسیم این اصل بنیادین در تعامل همسران، خطاب به مردان می‏فرماید:

وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ.۷۲

۰.و با آنان به نیکی رفتار کنید.

امام صادق علیه السلام سه چیز را نیاز اخلاقی مرد در تعامل با همسر شمرده که یکی از آنها «ارتباط زیبا» است:

إِنَّ الْمَرْءَ یحْتَاجُ فِی مَنْزِلِهِ وَ عِیالِهِ إِلَى ثَلَاثِ خِلَالٍ یتَکَلَّفُهَا وَ إِنْ لَمْ یکُنْ فِی طَبْعِهِ ذَلِکَ مُعَاشَرَةٌ جَمِیلَةٌ وَ سَعَةٌ بِتَقْدِیرٍ وَ غَیرَةٌ بِتَحَصُّن‏.۳

1.. میزان الحکمة، ج۵، ص۲۰۳۹.

2.. نساء: ۱۹.

3.. تحف العقول، ص۲۶۲؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۴.


مهارت‌های زندگی
254

در روایت دیگری به نقل از انس آمده است که گفت: اى پیامبر خدا! نزد شما، خرج کردن براى خانواده، محبوب‏تر است یا انفاق کردن در راه خدا؟ آن حضرت فرمود:

دِرهَمٌ یُنفِقُهُ الرَّجُلُ عَلَى العِیالِ أحَبُّ إلَیَّ مِن ألفِ دینارٍ یُنفِقُهُ فی سَبیلِ اللّهِ.۱

۰.یک درهم که مرد براى خانواده‏اش خرج کند، نزد من محبوب‏تر از هزار دینار است که در راه خدا انفاق کند.

در کنار موضوع مدیریت درآمد، موضوع مدیریت مصرف نیز از جمله اموری است که همسران در کنار یکدیگر توان بیشتری برای به انجام رساندن آن دارند. زنان به دلیل ویژگی ذخیره‏کنندگی، در اهداف کوتاه مدت مالی، همسران خویش را بهتر یاری می‏رسانند.

برای آنکه مدیریت مالی به بهترین گونه انجام پذیرد لازم است همه اعضای خانواده در کنار یکدیگر نقشی سازنده و تسهیل‏گر در راستای مدیریت مالی داشته باشند. مرد از یک سو، با فراهم آوردن روزی حلال و از سوی دیگر، با حسن تدبیر و توسعه مالی برای همسر و فرزندان خویش و زن نیز با میانه‏روی و قناعت در به سرانجام رساندن موضوع مدیریت مالی کمک فروانی به این کار می‏کند.

مؤلفه‏هایی همچون قناعت،۲ توجّه به روزی‏رسانی خداوند،۳۳خرسندی از داشته‏ها،۴۴حریص نبودن،۵۵بخل نورزیدن، میانه‏روی، طلب روزی حلال، جلوگیری از

1.. تنبیه الغافلین، ص۳۴۲، ح۴۹۴.

2.. امام علی علیه السلام: أنعَمُ النّاسِ عَیشاً مَن مَنَحَهُ اللّهُ سُبحانَهُ القَناعَةَ، و أصلَحَ لَهُ زَوجَهُ؛ (غرر الحکم و درر الکلم، ص۲۱۲، ح۳۲۹۵، عیون الحکم والمواعظ، ص۱۲۴، ح۲۸۲۷). خوش‏ترین زندگى، از آنِ کسى است که خداوند پاک، به او قناعت بخشیده و همسرى شایسته، روزى‏اش کرده است. امام علی علیه السلام: القَناعَةُ أهنَأُ عَیشٍ؛ (تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۳۹۳، ح۹۳۳؛ عیون الحکم والمواعظ، ص۲۳، ح۱۹۳). قناعت، گواراترین زندگى را به همراه دارد. امام علی علیه السلام: أطیبُ العَیشِ القَناعَةُ؛ (غرر الحکم و درر الکلم، ح۲۹۱۸؛ عیون الحکم والمواعظ، ص۱۱۳، ح۲۴۹۱). امام على علیه السلام: خوش‏ترین زندگى، در قناعت است. سلیمان علیه السلام ـ مِن حکَمِهِ ـ: کُلُّ العَیشِ جَرَّبناهُ؛ لَینِهِ وشَدیدِهِ، فَوَجَدناهُ یکفی مِنهُ أدناهُ؛ (المصنّف، ابن أبی شیبة، ج۸، ص۱۱۷، ح۱؛ شعب الإیمان، ج۵، ص۴۷، ح۵۷۳۱؛ حلیة الأولیاء، ج۴، ص۱۱۸، ح۲۶۰؛ جامع بیان العلم و فضله، ج۲، ص۲۱؛ تاریخ مدینة دمشق، ج۲۲، ص۲۸۳؛ شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۵۹. سلیمان علیه السلام ـ از سخنان حکمت‏آمیز او ـ : همهٔ زندگى را از خوش و ناخوشِ آن آزمودیم؛ پس دریافتیم که از آن، کمترینش کفایت مى‏کند.

3.. از امام صادق علیه السلام نقل شده است که لقمان به فرزند خود گفت: اِقْنَعْ بِقَسْمِ اللّهِ لِیَصْفُوَ عَیْشُک؛ به آنچه خدا قسمت تو کرده قانع باش تا زندگی‏ات باصفا شود (قصص الانبیاء، ص۱۹۵).

4.. امام علی علیه السلام ـ مِن وَصِیتِهِ لِابنِهِ مُحَمَّدِ بنِ الحَنَفِیةِ ـ: لا مالَ أذهَبُ لِلفاقَةِ مِنَ الرِّضا بِالقوتِ، و مَنِ اقتَصَرَ عَلى بُلغَةِ الکَفافِ فَقَدِ انتَظَمَ الرّاحَةَ، و تَبَوَّأَ خَفضَ الدَّعَةِ. امام على علیه السلام ـ از توصیه ایشان به فرزندش محمّد بن حنفیه ـ: هیچ ثروتى، مانند خرسند بودن به روزىِ روزانه، فقر را از میان نمى‏بَرد، و آنکه به قدر کفافْ بسنده مى‏کند، آسودگى را به چنگ آورده، و در آسایش و رفاه، جاى گرفته است. کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۸۵، ح۵۸۳۴؛ نهج البلاغة، الحکمة ۳۷۱؛ تحف العقول، ص‏۹۰؛ بحار الأنوار، ج۷۷، ص۲۳۸، ح۱.
امام علی علیه السلام: مَن رَضِی بِالقَضاءِ طابَ عَیشُهُ؛ امام على علیه السلام: کسى که راضى به قضاست، زندگى‏اش خوش است. (غرر الحکم و درر الکلم، ص۵۹۱، ح۸۰۱۱؛ عیون الحکم والمواعظ، ص۴۵۴، ح۸۱۷۷).
امام علی علیه السلام: إنَّ أهنَأَ النّاسِ عَیشاً، مَن کانَ بِما قَسَمَ اللّهُ لَهُ راضِیاً؛ گواراترین زندگى، از آنِ کسى است که به آنچه خداوند قسمت او کرده، خرسند است. (غرر الحکم و درر الکلم، ص۲۲۰، ح۳۳۹۷؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۱۴۳، ح۳۱۹۷ نحوه).

5.. امام صادق علیه السلام: قَالَ حُرِمَ الْحَرِیصُ خَصْلَتَینِ وَ لَزِمَتْهُ خَصْلَتَانِ حُرِمَ الْقَنَاعَةَ فَافْتَقَدَ الرَّاحَةَ وَ حُرِمَ الرِّضَا فَافْتَقَدَ الْیقِین؛ حریص از دو چیز محروم می‏شود و دو چیز گریبانگیر او می‏شود: از قناعت محروم می‏شود پس به بی‏آسایشی مبتلا می‏گردد و از رضایت محروم می‏شود، پس به بی‏یقینی مبتلا می‏شود. (الخصال، ج۱، ص۶۹)

  • نام منبع :
    مهارت‌های زندگی
    سایر پدیدآورندگان :
    سيد مهدي خطيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 93559
صفحه از 391
پرینت  ارسال به