مَنِ اشْتَکَى فُؤَادَهُ وَ کَثُرَ غَمُّهُ فَلْیأْکُلْ لَحْمَ الدُّرَّاجِ.^۱

۰.هر کس دلش ناراضی و غصه‏هایش زیاد شد، گوشت بلدرچین بخورد.

به نظر می‏‏رسد تأثیر گوشت بلدرچین در صورتی است که عامل افسردگی، فیزیولوژیک باشد. در چنین مواردی معمولاً گفته می‏شود که علّت محیطی، برای افت خُلق وجود ندارد، بلکه علّت جسمانی بوده و ناشی از تغییرات هورمونی بدن است. حدیث دیگری از امام صادق علیه السلام کاملاً به این موضوع تصریح می‏‏کند:

إِذَا وَجَدَ أَحَدُکُمْ غَمّاً أَوْ کَرْباً لَایدْرِی مَا سَبَبُهُ فَلْیأْکُلْ لَحْمَ الدُّرَّاجِ فَإِنَّهُ یسَکِّنُ عَنْهُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى.^۲

۰.هر زمانی هر یک از شما غصه یا ناراحتی یافت که دلیلی برای آن نمی‏یافت، گوشت بلدرچین بخورد؛ زیرا به خواست خدا این گوشت او را تسکین خواهد داد.

نتیجه آنکه احتمالاً خشم می‏تواند ناشی از کمبود مواد پروتئینی بدن و تأثیرات ناقل‏های عصبی باشد که خوردن گوشت بلدرچین می‏تواند این کمبود را جبران کند.

سه. نوشیدن آب

از آنجا که خشم ماهیتی آتش‏گون دارد^۳، خنکای نوشیدن آب می‏تواند حرارت خشم را فرونشاند و در وضعیت زیستی بدن تغییر ایجاد کند. ابوطیفور می‏گوید نزد امام کاظم علیه السلام رفتم و او را از نوشیدن آب (خاص) نهی کردم. حضرت فرمود:

مَا بَأْسٌ بِالْمَاءِ وَ هُوَ یدِیرُ الطَّعَامَ فِی الْمَعِدَةِ وَ یسَکِّنُ الْغَضَبَ وَ یزِیدُ فِی اللُّبِّ وَ یطْفِئُ الْمِرَارَ.^۴

افت گلوکز خون، سبب حالت‏های عصبی و تحریک‏پذیری شدید می‏شود. درصورتی‏که غلظت گلوکز خون به محدوده ۵۰ تا ۷۰ میلی‏گرم درصد سقوط کند، سیستم عصبی مرکزی معمولاً تحریک‏‏پذیری زیادی پیدا می‏‏کند؛ زیرا به ‏نظر می‏رسد که این درجه هیپوگلیسمی فعالیت‏ سلول‏های عصبی را تسهیل می‏‏کند^۱.

دو. گوشت بلدرچین

پروتئین‏ها در حکم بلوک‏های ساختمانی بدن ما هستند که ساختار عضلات، استخوان‏ها، پوست و تمام بافت‏های اندامی را می‏سازند و هورمون‏ها و آنزیم‏ها را تشکیل می‏دهند. پروتئین‏ها به آمینو اسید تبدیل می‏شوند که هشت مورد آن در بدن قابل تولید نیست و باید با خوردن مواد غذایی از جمله گوشت‏ تأمین شود^۲. کمبود پروتئین‏ ممکن است مشکلاتی در پی داشته باشد و ‏تأمین پروتئین از طریق خوردن گوشت بلدرچین، تأثیر مستقیم در کاهش خشم دارد. بعضی از روایات به اثر خاص این نوع گوشت در مهار خشم اشاره دارد. رسول‏اکرم صلی الله علیه و آله می‏فرماید:

مَنْ سَرَّهُ أَنْ یقِلَّ غَیظُهُ فَلْیأْکُلْ لَحْمَ الدُّرَّاجِ.^۳

۰.هر کس می‏خواهد خشمش کاهش یابد، گوشت بلدرچین بخورد.

از روایات بر می‏آید این گوشت، هم در مهار هیجان خشم و هم زدودن غم و غصه و احتمالاً آنچه ما به آن افسردگی می‏گوییم تأثیر دارد. برخی از روایات نیز با بیان غیرمستقیم تأثیر، به این حقیقت اشاره کرده‏اند؛ یعنی گاهی ممکن است عامل خشم بی‏قراری و کم‏حوصلگی و به اصطلاح افت‏ خلق باشد. افت ‏خلق نیز خودعامل تحریک‏پذیری برای انسان فراهم‏ می‏آورد؛ زیرا انسان مبتلا، به فرد افسرده شبیه خواهد بود. این موضوع را حدیث دیگری از آن حضرت بیان کرده ‏است: