175
مهارت‌های زندگی

نظر و عقیده شخص شناخته نمی‏شود مگر هنگام خشم.

مد نظر قرار دادن سودآوری مهار خشم، عامل تشویقی مهمی برای مهار خشم است؛ به خصوص اگر به یاد داشته باشیم که این کار، علاوه بر سود مادی و دنیوی،‏ منافع معنوی و اخروی نیز برای ما دارد. روایات ذیل هریک به نحوی درصدد بیان سود و منافع برخاسته از کنترل خشم است. امیرمؤمنان، علی علیه السلام می‏فرماید:

طُوبى لِمَن کَظُمَ غِیظَهُ و لَم یطلِقهُ، و عَصى أمرَ نَفسِهِ فَلَم یهلِکهُ.۱

۰.خوشا به حال کسی که خشمش را فرو خورد و آن را آزاد نگذارد و از خواهش‏های نفس فرمان نبرد و در نتیجه هلاک نشود.

در حدیث دیگری از امام صادق علیه السلام در خصوص خشمی که امکان بروز داشته باشد ولی مهار شود، آمده است:

مَنْ کَظَمَ غَیظاً وَ هُوَ یقْدِرُ عَلَى أَنْ ینْفِذَهُ، دَعَاهُ اللَّهُ تَعَالَى یوْمَ الْقِیامَةِ عَلَى رُءُوسِ الْخَلَائِقِ حَتَّى یُخَیِّرَ مِنْ أَیِّ الْحُورِ شَاءَ.۲

۰.هرکس خشم خود را فروخورد، خداوند روز قیامت در بین بندگان او را صدا می‏زند تا هر‏یک از حوریه‏ها را که می‏خواهد برگزیند.

همچنین امام علی علیه السلام می‏فرماید:

إِنَّ الْمُجَاهِدَ نَفْسَهُ وَ الْمُغَالِبَ غَضَبَهُ وَ الْمُحَافِظَ عَلَى طَاعَةِ رَبِّهِ یرْفَعُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ لَهُ ثَوَابَ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ ینِیلُهُ دَرَجَةَ الْمُرَابِطِ الصَّابِر.۳

۰.به درستى که جهادکننده با نفس خود و غلبه‏کننده بر خشم خود و نگهبانى‏کننده بر فرمانبردارى پروردگار خود، بلند مى‏گرداند خداى سبحانه از براى او ثواب روزه گیرنده برپاى ایستاده را، و مى‏رساند او را به درجه نگهبان سرحدّ صبرکننده.

1.. غرر الحکم و درر الکلم، ص۴۳۰، ح۲۴۷.

2.. مستدرک ‏الوسائل، ج۹، ص۱۳، ح۹۷.

3.. غرر الحکم و درر الکلم، ص۴۳۰، ح۴۹۱۰.


مهارت‌های زندگی
174

همراه خواهد داشت، در خشمگین شدن خود تجدید نظر خواهیم کرد. از جمله آسیب‏هایی که رفتار پرخاشگرانه به انسان وارد می‏‏کند، ذلت و خواری است که در آینده نصیب انسان خواهد شد و عزت‏ و رضایتی که به ظاهر بعد از رفتار پرخاشگرانه، به انسان می‏رسد، هرگز ذلت و پشیمانی بعد از پرخاش را جبران نخواهد کرد. امام علی علیه السلام می‏فرماید:

لایقُومُ عِزُّ الغَضَبِ بِذُلِّ الاعتِذارِ.۱

۰.عزّتِ خشم، با خوارى پوزش‏خواهى قابل سنجش نیست.

بر همین اساس، انسان‏های دوراندیش خشم خود را فرو می‏خورند و ابراز نمی‏دارند. رسول خدا صلی الله علیه و آله می‏فرماید:

أَحْزَمُ النَّاسِ أَکْظَمُهُمْ لِلْغَیظ.۲

۰.آن‏کس که در فروبردن خشم از دیگران پیش‏تر است، از همه دور اندیش‏تر است.

امام علی علیه السلام در روایتی دیگر، خطر منطقی و معقول عواقب خشم را برای عبرت گرفتن هر انسان دوراندیشی بیان فرموده است:

کَمْ مِنْ غِیظٍ تَجَرَّع مَخافةَ ما هُوَ أشَدٌّ مِنه.۳

۰.چه بسیار خشمی که از ترس سخت‏تر از آن، فروخورده می‏شود.

به‏طور طبیعی اگر خشم در هر درجه‏ای از شدت مهار نشود، احتمال اینکه به پرخاشگری منجر شود وجود دارد. لذا دوراندیشی و پایداری هیجانی انسان‏ها را به‏راحتی می‏توان هنگام خشم محک زد. امام علی علیه السلام می‏فرماید:

لَایعْرَفُ الرَّأْی إِلَّا عِنْدَ الْغَضَب.۴

1.. غرر الحکم و درر الکلم، ص۷۸۴، ح۱۰۷۳۹.

2.. کتاب من ‏لایحضره ‏الفقیه، ج۴، ص۳۹۴.

3.. غرر الحکم و درر الکلم، ص۵۱۵، ح۲۴۷.

4.. بحار الأنوار، ج۷۵، ص۱۱۳.

  • نام منبع :
    مهارت‌های زندگی
    سایر پدیدآورندگان :
    سيد مهدي خطيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 93935
صفحه از 391
پرینت  ارسال به