داد که به خداوند تبارک و تعالی به دروغ قسم یاد نکنید و من دستورتان می‌دهم که نه به دروغ و نه به راست به خداوند قسم یاد نکنید. گفتند: ای روح اللّٰه، بیشتر بگو برایمان، و عیسی علیه السلام گفت: پیامبر خدا، موسى علیه السلام، به شما دستور داد زنا نکنید و من به شما دستور می‌دهم که فکر زنا هم نکنید چه رسد به انجام زنا؛ چراکه هر کس به فکر زنا باشد، همانند انسانى است که آتشى در خانه‏اى آراسته روشن کند و دود، آرایه‏هاى آن را تباه کند، هرچند خانه را به آتش نکشد.

پنج. کنترل کلام

سخن دو بخش عمده دارد؛ یک بخش آن کلماتى هستند که تولید می‏شوند و مفاهیمى در بر دارند؛ اما بخش دیگر آن، حالت بیان آن کلمات هستند که ممکن است بیانگر شادى، غم، ناراحتى، علاقه و... باشند. هر دو بخش یاد شده، در بحث مهارت‏ها جای طرح دارند. گاه موضوع سخن، تحریک‏کننده است و گاه موسیقى کلام و شیوه بیان جملات. استفاده کردن از کلمات و جملات تحریک‏کننده و بیان جملات با حالتى همراه ناز و عشوه، غریزه جنسى را تحریک می‏کند و مرزهاى عفّت را به خطر می‏اندازد؛ به همین جهت، قرآن کریم، به‏ویژه به زنان، توصیه کرده است که با نامحرمان، نازک و نرم و دلربا سخن نگویند:

(فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِى فِى قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا).^۱

۰.پس به ناز سخن مگویید، تا آنکه در دلش بیمارى است، طمع نورزد و گفتارى شایسته گویید.

به سبب پیامدهاى نامناسبِ هم‏سخنى با نامحرم، امام صادق علیه السلام می‏فرماید:

حَدِیثُ النِّسَاءِ مِنْ مَصَائِدِ الشَّیطَانِ.^۲

۰.هم‏سخنی با زنان [نامَحرم]، از دام‏هاى شیطان است.

اما اگر رفتار زن و مرد در خارج از خانه، رفتارى همراه با «وقار» باشد، نه‏تنها تحریک‏کننده نخواهد بود، بلکه می‏تواند حاوى پیام عفاف و صلابت باشد و بدین سان ضریب امنیّتى جامعه را افزایش دهد. شیوه راه رفتن دختران شعیب، در این زمینه، الگوی مناسبی است. خداوند در این باره می‏فرماید:

(فَجاءَتْهُ‏ إِحْداهُما تَمْشی‏ عَلَى اسْتِحْیاء).^۱

۰.و یکى از آن دو [دختر] آمد، در حالى که با حیا راه می‏رفت.

چهار. کنترل فکر

خیال غیر عفیفانه، هرچند عمل مشهود جنسى نیست، نوعى زیاده‏خواهى است که تأثیرات روانى عمیقى داشته، زمینه شهوترانى را فراهم می‏سازد و بدین سان توان خویشتن‌دارى جنسى را کاهش می‏دهد؛ زیرا انسان به سوى هر آنچه فکر کند، کشیده می‏شود. بنابراین، یکى از مهارت‏هاى مؤثّر در توان خویشتن‌دارى، کنترل خیال و اندیشه‏هاى هوس‏انگیز است.^۲

امام صادق علیه السلام می‏فرماید:

اجْتَمَعَ الْحَوَارِیّونَ إِلَى عِیسَى علیه السلام فَقَالُوا لَهُ: یا مُعَلِّمَ الْخَیرِ! أَرْشِدْنَا. فَقَالَ لَهُمْ: إِنَّ مُوسَى کَلِیمَ اللَّهِ علیه السلام أَمَرَکُمْ أَنْ لَاتَحْلِفُوا بِاللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى کَاذِبِینَ وَ أَنَا آمُرُکُمْ أَنْ لَاتَحْلِفُوا بِاللَّهِ کَاذِبِینَ وَ لَا صَادِقِینَ. قَالُوا: یا رُوحَ اللَّهِ! زِدْنَا. فَقَالَ: إِنَّ مُوسَى نَبِیَّ اللَّهِ علیه السلام أَمَرَکُمْ أَنْ لَاتَزْنُوا وَ أَنَا آمُرُکُمْ أَنْ لَاتُحَدِّثُوا أَنْفُسَکُمْ بِالزِّنَا فَضْلًا عَنْ أَنْ تَزْنُوا؛ فَإِنَّ مَنْ حَدَّثَ نَفْسَهُ بِالزِّنَا کَانَ کَمَنْ أَوْقَدَ فِی بَیتٍ مُزَوَّقٍ فَأَفْسَدَ التَّزَاوِیقَ الدُّخَانُ وَ إِنْ لَمْ‏یحْتَرِقِ الْبَیتُ‏.^۳

۰.حواریون، گِرد حضرت عیسى علیه السلام جمع شدند و گفتند: اى آموزگار نیکى! ما را ارشاد کن. حضرت عیسى به آنان فرمود: موسی کلیم اللّٰه علیه السلام به شما دستور