143
مهارت‌های زندگی

است؛ البتّه در سطحى بالاتر و متعالى‏تر. آنچه دانشمندان طرح کرده‏اند، قاعده‏اى فراگیر است و همه جنبه‏هاى زندگى را در بر می‏گیرد، که یکى از آنها «غریزه جنسى» است. آنچه در این بحث مهم است، روش‏هاى مؤثّر در بالا بردن توانِ انتظار کشیدن و تحقّق خویشتن‌دارى جنسى است. خویشتن‌دارى، در هر امرى و از جمله در قلمرو غریزه جنسى، به کسب «مهارت» نیاز دارد. بدون داشتن مهارت، نمی‏توان به خویشتن‌دارى دست یافت. اینک به مهارت‏های خویشتن‌داری جنسی اشاره می‏کنیم.

الف ـ تغییر نگرش

شناخت، منشأ رفتارها و احساسات انسان است. خویشتن‌دارى و بازدارى، در هر قلمروی، از جمله در قلمرو جنسى، نیازمند داشتن شناخت‏ها و باورهاى لازم است. اینجاست که مفاهیمى همانند معرفت، ایمان و باور به خدا معنا می‏یابند. ایمان و باور به خدا، یکى از مهم‏ترین عوامل در تقویت خویشتن‌دارى جنسى است که کمتر در کانون توجّه قرار گرفته است. نقش ایمان در خویشتن‌دارى جنسى، بحث دامنه‏دارى است که نمى‏توان در این مجال به آن پرداخت. امورى همچون محبّت به خدا، شکر، حیا، امید به بهشت و ترس از دوزخ، از زیرمجموعه‌هاى این بحث‏اند. فقط برای نمونه، به اختصار درباره حیا بحث خواهیم کرد.

ضرب‏المثل پاک دامنى و اسوه خویشتن‌دارى جنسى، یوسف علیه السلام است. آنچه آن حضرت را نجات داد، این بود که ابتدا به یاد خدا افتاد و سپس شرم کرد. قرآن مجید هنگام طرح داستان خلوت کردن زلیخا با حضرت یوسف، در بیان علّت امتناع یوسف علیه السلام می‏فرماید:

وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَ هَمَّ بِها لَوْ لا أَنْ رَأى‏ بُرْهانَ‏ رَبِّهِ‏۱

۰.و در حقیقت [آن زن] آهنگ وى کرد، و [یوسف نیز] اگر برهان پروردگارش را ندیده بود، آهنگ او می‏کرد.

1.. یوسف: ۲۴.


مهارت‌های زندگی
142

کند. اگر کسى به این مرحله دست یابد، به احساس رضایت و عزّت دست می‏یابد. پس چرا با شهوترانى، خود را از این نعمت محروم سازیم؟

مهارت‏هاى خویشتن‌دارى جنسى

دانشمندان یکى از عوامل موفقیّت را داشتن توان «انتظار کشیدن» دانسته‏اند و بر این باورند که بدون این عامل، نمى‏توان در زندگى کامیاب بود. افرادى که توان انتظار کشیدن ندارند و نمى‏توانند صبر کنند، کسانى هستند که هم لذّت‏هاى آنى و فورى را طلب می‏کنند و به آینده نمى‏اندیشند و هم خواسته‏هایشان باید بی‏درنگ ارضا شود. در حالى که زندگى موفّق، نیازمند صبر و گذشت از لذّت‏هاى آنى، براى رسیدن به لذّت پایدار آتى است. افراد فاقد این توانایى، هرچند لذّت‏هاى آنى را به دست می‏آورند، آینده و لذّت‏هاى پایدار آن را از دست می‏دهند. به همین دلیل، دانشمندان توان «انتظار کشیدن» را عامل اساسى موفقیّت می‏دانند و در همین زمینه از امورى همانند توان منع و بازدارى،۱ به تأخیر انداختن ارضاى خواسته۲ و مقاومت در برابر وسوسه۳ یاد می‏کنند.

این نظریه‏پردازان با آزمایشى، نشان داده‌اند کسانى که در کودکى توان انتظار کشیدن و به تأخیر انداختن خواسته را آموخته‏اند، در بزرگ‏سالى زندگى موفّقى داشته‏اند و بر عکس، کسانى که چنین نیرویى نداشته‌‏اند، در آینده خلافکار و بزهکار شده‏اند.

نکته جالبى که در این آزمایش به دست آمد، وجود روش‏هایی بود که کودکان براى به تأخیر انداختن خواسته‏هاى خود و بالا بردن توان انتظار کشیدن به کار برده بودند. همه آنها به نوعى (با نقاشى کردن، بازى کردن، صحبت کردن با دوست خود و خوابیدن و...)، حواس خود را از موضوعى که باید آن را انتظار می‏کشیدند (مثل خوردن غذاى خوش مزه پس از گرسنگى طولانى)، پرت می‏کردند.

توان انتظار کشیدن و قدرت بازدارى از خواسته‏ها، در ادبیات دین، همان «تقوا»

1.. Suppression - inhibition.

2.. Delay Gratification.

3.. Temptation.

  • نام منبع :
    مهارت‌های زندگی
    سایر پدیدآورندگان :
    سيد مهدي خطيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 93481
صفحه از 391
پرینت  ارسال به