یکى از شاخه‏هاى نیروى جاذبه درونى، «غریزه جنسى» یا «شهوت جنسى» یا به تعبیرعامّه «شهوت» است که مانند دیگر غرایز انسانى، دو نوع کارکرد مثبت یا منفی دارد. این غریزه، از آنچه در آفرینش وجود دارد، چیزهایى را گزینش و طلب می‏کند که بتوانند ارضاکننده خواست جنسى باشند. نکته اساسى، اینجاست که امکان دارد برخى از آن چیزهایى که می‏توانند خواست جنسى را ارضا کنند، به سود انسان نباشند. این گونه نیست که هر آنچه توان ارضاى خواست جنسى را دارد، به مصلحت انسان نیز باشد. بسیارى از لذّت‏ها ویرانگر هستند^۱ و به همین جهت، «لذّت‏گرایى» در رأس آفات انسانیت قرار دارد^۲ و هرچه این گرایش شدیدتر و سریع‏تر باشد، هجوم آفت‌ها نیز شدیدتر و سریع‏تر خواهد بود.^۳ پس در اینجا یک هنرمندى نیاز است؛ هنر تشخیص ارضاکننده سودمند، از ارضاکننده زیان‏آور.

کسى که دارای هنر انسانیت بوده و به سرنوشت خود علاقه‏مند باشد، شاهین غریزه جنسى خود را در هرجا که لذّت یافت می‏شود، نمى‏نشاند؛ چراکه شاید دامى عاقبت‏سوز پهن شده باشد. شهوت کمینگاه شیطان است.^۴ بى‏دقتى و شتاب‏زدگى در انتخاب ارضاکننده‏ها، ممکن است انسان را به دام سیاه شیطان درافکند؛ دامى که رهایى از آن ناممکن یا بسیار دشوار است. به بیان دیگر، هرچند ماهیت شهوت، جذب منفعت است، چون حرکت نیروى شهوت به سمت منفعت‏ها، قهرى و خود به خود نیست، نیازمند تشخیص هوشمندانه است، ولی ممکن است اشتباه انسان در تشخیص، سبب جذب زیان شود و این، امرى شگفت و در عین حال، توجه‏برانگیز است. ممکن است نیروى جاذبه ـ که رسالتش جذب منفعت است ـ در عمل، به جذب زیان منجر شود. شهوتِ مهار نشده و شهوتى که تحت مدیریّت انسان نبوده و یله و رها باشد، چنین

شهوت معناى عامى هم دارد که شهوت مالى و شهوت خوردن و شهوت جنسى را در برمی‏گیرد.

آنچه در این مهارت بدان پرداخته شده، خودمهارگری و خویشتن‌داری در حوزه مسائل جنسی و به تعبیر دیگر «خویشتن‌داری جنسی» است.^۱

دو نیروى درون

انسان باید آنچه را به نفع اوست، جذب کرده و چیزهایى را که به زیان او هستند، دفع کند. به همین جهت، در وجود انسان، دو نیرو نهاده شده است: نیروى «جذب» که به وسیله آن انسان قادر است آنچه را به صلاح اوست جذب کند، و نیروى «دفع» که به وسیله آن می‏تواند هر آنچه را به زیان اوست، دفع سازد. نیروى جاذبه و دافعه، رابط میان انسان و آفرینش است و از شگفتى‏هاى خلقت شمرده می‏شود. نیروى جاذبه، همان چیزى است که در فرهنگ دینی از آن با تعبیر «شهوت» یاد می‏شود، و نیروى دافعه، همان چیزى است که آن را «خشم» می‏نامیم.

مهم این است که میان نیروى جاذبه و آنچه واقعاً به نفع انسان است و همچنین میان نیروى دافعه و آنچه واقعاً به زیان انسان است، رابطه قهرى و تخلّف‏ناپذیرى وجود ندارد؛ یعنى این گونه نیست که نیروى جاذبه درونى انسان، خود به خود، چیزهایى را جذب کند که واقعاً به مصلحت او هستند یا نیروى دافعه، چیزهایى را دفع کند که واقعاً به زیان او هستند؛ بلکه این دو نیرو، آزادند و ممکن است اشتباه کنند. به بیان دیگر، این دو نیرو هوشمند نیستند که نفع یا زیان واقعى را تشخیص دهند و به تناسب، جذب یا دفع کنند. کارِ شناسایى سود و زیان انسان، به تشخیص فردىِ خود او وابسته است. نیروى جاذبه هر فرد، آنچه را او سودمند تشخیص دهد، جذب می‏کند و نیروى دافعه وى نیز تنها آنچه را که خود او زیان‏آور تشخیص دهد، دفع می‏کند. مهم اینجاست که در تشخیص فردى، امکان اشتباه وجود دارد.