فرزندش را شاد کند، خداوند در روز قیامت او را شاد می‏سازد.

این بیان لطیف در قالبی دیگر نیز از آن حضرت گزارش شده است:

إنَّ اللّهَ تَبارکَ و تَعالى عَلَى الإناثِ أرأفُ مِنهُ عَلَى الذُّکورِ، و ما مِن رَجُلٍ یُدخِلُ فَرحَةً عَلَى امرأةٍ بَینَهُ و بَینَها حُرمَةٌ، إلّا فَرَّحَهُ اللّهُ تعالى یَومَ القِیامَةِ.^۱

۰.خداوند تبارک و تعالى به زنان مهربان‏تر از مردان است. هیچ مردى نیست که زنى از محارم خود را خوشحال سازد، مگر اینکه خداوند متعال در روز قیامت او را شادمان گرداند.

نگاه تربیتی به مقوله شادی در کانون خانواده در بسیاری از روایات دیگر نیز مشاهده می‏شود. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتَرَى تُحْفَةً فَحَمَلَهَا إِلَى عِیالِهِ کَانَ کَحَامِلِ صَدَقَةٍ إِلَى قَوْمٍ مَحَاوِیجَ وَ لْیَبْدَأْ بِالْإِنَاثِ قَبْلَ الذُّکُورِ؛ فَإِنَّ مَنْ فَرَّحَ ابْنَتَهُ فَکَأَنَّمَا أَعْتَقَ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ.^۲

۰.هر که بازار رود و تحفه‏اى براى عیال خود آورد، همچون حمل‌کننده صدقه براى مردم محتاج است و باید به دخترها پیش از پسران هدیه بدهد؛ زیرا هر که دخترش را شاد کند گویا بنده مؤمنى از فرزندان اسماعیل را در راه خدا آزاد کرده است.

بخش دیگری از روایات به وظایف شهروندان جامعه، در ایجاد فضاهای شاد برای کودکان بدون سرپرست پرداخته و نتیجه مسئولیت‏پذیری آنان را شادی پایدار و جاودانی دانسته است. پیامبر صلی الله علیه و آله در این زمینه می‏فرماید:

إنَّ فِى الجَنَّةِ داراً یُقالُ لَها دارُ الفَرَحِ، لایَدخُلُها إلّا مَن فَرَّحَ یَتامَی المُؤمنینَ.^۳

۰.در بهشت سرایى است که به آن «شادى سَرا» گفته می‏شود و تنها کسى وارد آن می‏شود که یتیمان مؤمنان را شاد سازد.

نکته تردیدی نیست که دانش و علم‌آموزی اگر در خدمت اهداف الهی و خدمت به بشر نباشد، شادی زودگذر به شمار می‏آید. خداوند متعال در تبیین وضعیّت آنان که به واسطه دانش‏ خود، از حقایق و واقعیّات چشم‏پوشی کردند و بدین سبب شادمان شدند، می‏فرماید:

(فَلَمَّا جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ فَرِحُوا بِما عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ وَ حاقَ بِهِمْ ما کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ).^۱

۰.و چون پیامبرانشان دلائل آشکار برایشان آوردند، به آن چیز [مختصرى] از دانش که نزدشان بود، خرسند شدند و [سرانجام] آنچه به ریشخند مى‏گرفتند آنان را فروگرفت.

این شادمانی به واسطه اندوخته به‏ظاهر فراوان و در واقع اندکِ علمی و به دلیل قرارگرفتن در برابر حق و دلائل آشکار، از جمله شادی‏های منفی است؛ امّا اگر هدف به کارگیری علم مشخّص و مسیر آن حق پویی باشد، به شادمانی فرد خواهد انجامید. امروزه تأثیر تحصیلات و چگونگی آن بر شادی محور تحقیق قرار گرفته است. تحقیقات نشان دهنده همبستگی مثبت میان سطح تحصیلات با شادمانی هستند^۲.

ی ـ شادی‏بخشی به دیگران

یکی دیگر از منابع شادی‏ در روایات، شادی‏بخشی به دیگران است. در تزریق هیجان‏های مثبتی همچون شادی به جامعه می‏توان شادمانی برای خود را نیز انتظار داشت. ایجاد بستر و فضایی شاد در خانه و شادی‏بخشی در کانون خانواده، شادمانی را برای فرد به همراه خواهد داشت. این نکته را می‏توان از سفارش‏های معصومان علیهم السلام دریافت. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

مَن قَبَّلَ وَلَدَهُ کَتَبَ اللّهُ عزّ و جل لَهُ حَسَنَةً، و مَن فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللّهُ یَومَ القِیامَةِ.^۳

۰.هر که فرزند خود را ببوسد، خداوند عزّ و جل براى او یک ثواب می‏نویسد و هر که