فرایندهای ذهنی تشخیص، تحلیل و ارزیابی اطلاعات برای رسیدن به اندیشهای روشنتر، دقیقتر و استوارتر است. امام علی علیه السلام میفرماید:
مُرُوا الأَحداثَ بِالمِراءِ وَ الجِدالِ و الکُهولَ بِالفِکرِ و الشُّیوخَ بِالصَّمتِ.۱
۰.جوانان را به مباحثه و جدال [علمى] و میانسالان را به اندیشیدن و پیران را به سکوت، فرمان دهید.
ثمره کسب دانش در این وهله از زندگی، پایداری و دوام آن است. رسول اکرم صلی الله علیه و آله میفرماید:
مَن تَعَلَّمَ فی شَبابِهِ کانَ بِمَنزِلَةِ الوَشمِ فِی الحَجَرِ و مَن تَعَلَّمَ و هُوَ کَبیرٌ کانَ بِمَنزِلَةِ الکِتابِ عَلى وَجهِ الماءِ.۲
۰.آن که در جوانىاش بیاموزد، آموختهاش مانند نقش بر سنگ است و آنکه در بزرگسالى بیاموزد، مانند نوشتن بر روى آب باشد.
جوانانی که در پی کسب دانشاند مایه مباهات جامعه دینی بوده و همواره مورد توجّه اولیای دیناند. امام باقر علیه السلام درباره پدر بزرگوارش میفرمود:
کانَ أبی زَینُ العابِدینَ علیه السلام إذا نَظَرَ إلَى الشَّبابِ الَّذینَ یَطلُبونَ العِلمَ أدناهُم إلَیهِ و قالَ: مَرحَباً بِکُم أنتُم وَدائِعُ العِلمِ و یوشِکُ إذ أنتُم صِغارُ قَومٍ أن تَکونوا کِبارَ آخَرینَ.۳
۰.پدرم زین العابدین علیه السلام، هرگاه به جوانانى که دانش میاندوختند، مینگریست، آنان را به خود نزدیک میکرد و میفرمود: «آفرین بر شما که امانتهاى [مردم براى آموختن] دانش هستید و زود است شما کمسالان جامعه، بزرگان جامعهاى دیگر باشید».
د ـ دوستیابی
دوره جوانی دوره وفاداری به دوستان است؛ دوستانی که از دوره نوجوانی انتخاب شدهاند
