329
مهارت‌های زندگی

سرانجام آنکه نیایشگر دو رکعت نماز می‌گزارد، سپس حاجت خود را از خداوند متعال می‌خواهد. امام صادق علیه السلام فرمود:

إذا کانَت لَکَ حاجَةٌ فَتَوَضَّأ و صَلِّ رَکعَتَینِ، ثُمَّ احمَدِ اللّهَ و أثنِ عَلَیهِ و اذکُر مِن آلائِهِ، ثُمَّ ادعُ تُجَب.۱

۰.هر گاه حاجتى داشتى وضو بساز و دو رکعت نماز بگزار، سپس حمد و ثناى خدا به جاى آر و نعمت‏هایش را یاد آور شو، آنگاه، دعا کن تا دعایت اجابت ‏شود.

ب ـ آداب آغاز نیایش

هنگام شروع نیایش، ذکر نام خدا، ستایش و ثنای الهی، اعتراف به گناهان، درود فرستادن بر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و توسل جستن به معصومان علیهم السلام از جمله کارهایی هستند است که در آموزه‏های دینی به آنها سفارش‏های فراوانی شده که در این مجال به آنها اشاره می‏کنیم.

در آغاز نیایش، شایسته‏ترین عمل، «ذکر و گفتن نام خداوند متعال» است و چنین دعا و نیایشی از درگاه الهی رد نخواهد شد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

لا یُرَدُّ دُعاءٌ أوَّلُهُ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ».۲

۰.دعایى که با بسم اللّه الرحمن الرحیم آغاز شود، رد نمی‏شود.

پس از آنکه در طلیعه نیایش نام خدا بر زبان جاری شد، «حمد و ثنای پروردگار»، می‏تواند رسیدن به خواسته را استوار سازد و چون چنین نباشد دعا کردن ناقص خواهد ماند. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

«إنَّ کُلَّ دُعاءٍ لا یَکونُ قَبلَهُ تَمجیدٌ فَهُوَ أبتَرُ، إنَّمَا التَّمجیدُ ثُمَّ الدُّعاءُ». قُلتُ:

1.. الکافی، ج۳، ص۴۷۹، ح۹ امام صادق علیه السلام: مَن تَوَضَّأَ فَأَحسَنَ الوُضوءَ و صَلّى رَکعَتَینِ فَأَتَمَّ رُکوعَهُما و سُجودَهُما، ثُمَّ جَلَسَ فَأَثنى عَلَى اللّهِ عزّ و جل و صَلّى عَلى رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله، ثُمَّ سَأَلَ اللّهَ حاجَتَهُ فَقَد طَلَبَ الخَیرَ فی مَظانِّهِ و مَن طَلَبَ الخَیرَ فی مَظانِّهِ لَم یخِب؛ هر کس وضو سازد و نیکو وضو سازد و دو رکعت، نماز بگزارد و رکوع و سجود آنها را کامل به جاى آورد، سپس بنشیند و خداوند عزّ و جل را ثنا گوید و بر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، درود بفرستد و آنگاه، حاجتش را از خداوند بخواهد، خیر را در جایگاهش جُسته است و هر کس خیر را در جایگاهش بجوید، ناکام نمى‏شود.

2.. تنبیه الخواطر، ج۱، ص۳۲؛ الدعوات، ص۵۲، ح۱۳۱؛ بحار الأنوار، ج۹۳، ص۳۱۳، ح۱۷.


مهارت‌های زندگی
328

آداب نیایش

الف ـ آداب پیش از نیایش

پیش از آنکه نیایش آغاز شود شایسته است نیایشگر کارهایی را از جمله: وضو گرفتن، رو به قبله بودن و دو رکعت نماز گزاردن انجام دهد، که به بیان آنها می‏پردازیم.

شایسته است پیش از نیایش نیایشگر وضو بگیرد و خود را مهیای دعا و نیایش سازد و آنگاه حاجت خود را از خداوند متعال بخواهد. امام حسن علیه السلام در این باره می‏فرمود:

یابنَ آدَمَ! مَن مِثلُکَ و قَد خَلّى رَبُّکَ بَینَهُ و بَینَکَ، مَتى شِئتَ أن تَدخُلَ إلَیهِ تَوَضَّأتَ و قُمتَ بَینَ یدَیهِ و لَم یجعَل بَینَکَ و بَینَهُ حِجاباً و لا بَوّاباً، تَشکو إلَیهِ هُمومَکَ و فاقَتَکَ و تَطلُبُ مِنهُ حَوائِجَکَ و تَستَعینُهُ عَلى اُمورِکَ.۱

۰.اى پسر آدم! کیست چون تو؟ پروردگارت فاصله میان خود و تو را برداشته است تا هرگاه خواستى به حضورش برسى وضو سازى و در برابرش بایستى بى‏آنکه میان تو و خود، هیچ حاجب و دربانى قرار دهد و از گرفتارى‏ها و نیازت به او شِکوه کنى و نیازهایت را از او بخواهى و در کارهایت از او کمک بجویى.

لازم است انسان پس از وضو ساختن روی به سوی معبود خویش آورد و در چنین حالتی به نیایش بپردازد. این روش را در سیره پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نیز می‌توان یافت. در حدیثی آمده است:

۰.إنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله کانَ إذا جاءَ مَکاناً فی دارِ یعلَى استَقبَلَ القِبلَةَ و دَعا.

۰.پیامبر صلی الله علیه و آله هر گاه به مکانى در خانه یعلى می‏آمد، رو به قبله می‏شد و دعا می‏کرد.۲

1.. إرشاد القلوب، ص۷۷.

2.. سنن النسائی، ج۵، ص۲۱۳؛ مسند ابن حنبل، ج۵، ص۵۷۵، ح۱۶۵۸۷، و ج۹، ص۵۸، ح۲۳۲۳۶؛ سنن أبی داوود، ج۲، ص۲۰۹، ح۲۰۰۷؛ هر چند به استقبال قبله به عنوان ادب قبل از دعا در روایات تصریحی نشده است، ولی ضمن روایات فراوانى بدان اشاره شده است: الکافی، ج۲، ص۴۸۰، ح۳ و ص۴۸۱، ح۵ و ج۴، ص۷۰، ح۱؛ مصباح المتهجد، ص۳۲۹؛ مسند ابن حنبل، ج۹، ص۴۵۷، ح۲۵۰۷۰؛ صحیح البخارى، ج۲، ص۶۲۲۳، ح۱۶۶۵ و... .

  • نام منبع :
    مهارت‌های زندگی
    سایر پدیدآورندگان :
    سيد مهدي خطيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 93869
صفحه از 391
پرینت  ارسال به