خُطَّ المَوتُ عَلى وُلدِ آدَمَ مَخَطَّ القِلادَةِ عَلى جیدِ الفَتاةِ و ما أولَهَنی إلى أسلافِی؛ اشتِیاقَ یَعقوبَ إلى یوسُفَ.۱
۰.مرگ بر فرزندان آدم، چونان گردنبند بر گردن دخترکان، نقش بسته است، چقدر شیفته [دیدار] گذشتگان خود هستم؛ چونان اشتیاق یعقوب به یوسف.
رفتار معصومان علیهم السلام در موقعیّت مرگ خود، الگوی مناسبی برای واقعبینی بیشتر و غلبه بر رفتارهای هراسی است.۲
ک ـ مواجهه
نوع دیگری از شیوه‌های غلبه بر هراس، مواجه شدن با موقعیّت هراس است. درباره هراس از مرگ، اگرچه امکان مواجهه واقعی وجود ندارد، میتوان مواجهه را از طریق موقعیّتهای مرتبط با موضوع مرگ، همانند مراسم تشییع و دفن و نیز به صورت تصویرسازی ذهنی انجام داد. سپس برداشتها و تفسیرهایی را که در پس این رویارویی شکل میگیرند و تحریفهای شناختی را که در در دل این برداشتها وجود دارند شناسایی و بررسی کرد. شرکت در مراسم و آیینهای دفن ما را به موقعیّت واقعیمان نزدیکتر می‌کند. یکی از پیامدهای مثبتی که شرکت در این گونه آیینها دارد همین نکته است. امام صادق علیه السلام به صاحبان عزا سفارش میکنند دیگران را از مرگ متوفّی باخبر سازند:
یَنبَغی لأولیاءِ المَیِّتِ أن یؤْذِنوا إخوانَ المَیِّتِ بمَوتهِ، فیَشهَدونَ جَنازَتَهُ و یُصَلُّونَ علَیهِ، فَیَکسِبُ لَهُمُ الأجرَ و یَکسِبُ لِمَیِّتهِ الاِستِغفارَ.۳
۰.شایسته است صاحبان عزا برادران دینى میّت را از مرگ او با خبر سازند، تا در تشییع جنازه او حاضر شوند و بر او نماز گزارند و بدین ترتیب، هم براى آنان اجرى حاصل شود و هم براى میّت استغفار کنند.
