نمی‏آید. برعکس، نه‏تنها تخلیهٔ بی‏قاعدهٔ خشم از احساس و میل به تهاجم و پرخاشگری نمی‏کاهد، بلکه به آن اعتبار می‏‏دهد؛ در نتیجه خشم تقویت می‏گردد و برانگیختگی احساسی حتّی شدیدتری را سبب می‏شود^۱.

وقتی خشم بر فرد مستولی می‏شود، تخلیه انرژی از طریق پرداختن به فعالیت‏های جسمی و اجتماعیِ خلاق، مفید و اثربخش است. فایدهٔ تخلیهٔ هیجان خشم این است که می‏توان در وضعیت ذهنی آرام،‏ مشکل خشم‏برانگیز خود را حلّ کرد. تخلیه هیجانی یک مهارت مقابله با خشم و فرایندی دو مرحله‏ای است. مرحله اول رها ساختن تنش و برانگیختگی است و مرحله دوم مربوط به حلّ مسئله است. تخلیه هیجانی منبع خشم را برطرف نمی‏‏کند، بلکه فقط به انسان خویشتن‌داری می‏بخشد تا بتواند با منبع خشم مقابله کند. همیشه فرایند تخلیه خشم را باید با مرحله دوم آن یعنی حلّ مسئله به کار ببرید^۲.

یکی از راه‏هایی که به تخلیه هیجانی منجر می‏شود، حرف زدن در خصوص تجارب خود با دیگران است. درددل کردن عمیق و توأم با تعمق در خود، فواید متعددی دارد، اما افشای خود به دیگران با محدودیت روبه‏روست. ما نمی‏توانیم دانشمان دربارهٔ خود را همیشه از طریق افشای افکار و احساساتمان به دیگران بالا ببریم، زیرا یافتن شخصی قابل اعتماد که قادر باشد به نحو سازنده‏ای به ما گوش دهد، ما را درک کند و واکنش مناسبی در خصوص افکار و احساسات ما داشته باشد، همیشه مقدور نیست. لذا برای حلّ این مسئله، از روش «نوشتن افکار و احساسات» استفاده کنید.

مکانی آرامی را برای نوشتن به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه به خود اختصاص دهید و در این مدت پیوسته درباره ناراحت ‏کننده‏ترین تجاربی که در طول زندگی داشته‏اید، بنویسید. نگران درستی جملات و رعایت قواعد دستوری نباشید. می‏خواهیم

دارد. از روایات برمی‏آید که صبر در معصیت به مهار کردن تکانه‏های پرخاشگری، جنسی و خوردن مربوط می‏شود.

امام صادق علیه السلام آن‏گاه که به توصیف خشم می‏پردازد آن را جرعه‏ای گوارا می‏داند که فرد شکیبا گوارا بودن آن را به سبب صبر بر این موقعیّت دشوار زندگی خواهد چشید و پاداش این شکیبایی و خویشتن‌داری را دریافت خواهد کرد. آن حضرت می‏فرماید:

نِعْمَ الْجُرْعَةُ الْغَیظُ لِمَنْ صَبَرَ عَلَیهَا فَإِنَّ عَظِیمَ الْأَجْرِ لَمِنْ عَظِیمِ الْبَلَاءِ وَ مَا أَحَبَّ اللَّهُ قَوْماً إِلَّا ابْتَلَاهُمْ.^۱

۰.نیکو جرعه‏ای‏ است خشم براى کسى که بر آن صبر کند؛ زیرا پاداش بزرگ در برابر بلاى بزرگ است، و خدا مردمى را که دوست دارد، گرفتارشان می‏سازد.

۱۱. تخلیهٔ هیجانی

سالیان دراز این عقیده به صورت گسترده پذیرفته بوده است که فراهم آوردن فرصتی برای افراد عصبانی، موجب کاهش تنش و تحریک آنان می‏شود و تمایل به رفتارهای خشن و پرخاشگرانه را تضعیف می‏کند. این آثار پایهٔ فرضیهٔ «تخلیه هیجانی»^۲ را پدید آورده است^۳.

کارول تاوْریس،^۴ روان‏شناس اجتماعی، با مطالعه جامع خشم به تفاوت میان تخلیه هیجانی مؤثّر و غیر مؤثّر پرداخت. دیگر هرگز تصور نمی‏شود که تخلیهٔ اتفاقی خشم درمان‏کننده باشد. فروید نخستین کسی بود که از مفهوم تخلیه هیجانی استفاده کرد که به یک پالایش اشاره داشت. منظور فروید این بود که ذخایر احساسی با گریه‏کردن، خندیدن، فریاد کشیدن و در مواردی با ورزش تخلیه شود. وی به این نتیجه رسید که آزادسازی اتفاقی و بی‏قاعده احساس خشم و ناراحتی، تخلیهٔ هیجانی سالمی به شمار