خشم از جانب شیطان است؛ پس هر یک از شما که خشمگین شد، اگر ایستاده‏ بود، بنشیند و اگر نشسته بود، دراز بکشد.

این شیوه مقابله را ابوذر نیز به سفارش رسول اکرم صلی الله علیه و آله به کار می‏گرفت. از وی سؤال شد چرا هنگامی که ایستاده بودی نشستی و سپس دراز کشیدی؟ او پاسخ داد که رسول خدا صلی الله علیه و آله به ما فرمود:

إذا غَضِبَ أَحَدُکم وَهُوَ قائمٌ فَلیجْلِسْ فَإنْ ذَهَبَ عَنهُ الغَضَبُ و إلا فَلیَضْطَجِعْ.^۱

۰.هنگامی که هر یک از شما در حالی که ایستاده است خشمگین شد، بنشیند و اگر خشم از دور نگشت، دراز بکشد.

امام باقر علیه السلام نیز می‏فرماید:

فَإِذَا خَافَ أَحَدُکُمْ ذَلِکَ [الغضب] مِنْ نَفْسِهِ فَلْیلْزَمِ الْأَرْضَ فَإِنَّ رِجْزَ الشَّیطَانِ لَیذْهَبُ عَنْهُ عِنْدَ ذَلِکَ.

۰.پس هنگامی که کسی از شما از خشم هراسید، بنشیند؛ چرا که با این کار، پلیدی شیطان از وجودش هنگام خشم خارج شود^۲.

احتمالاً تغییر فیزیکی بدن نوعی وقفه در روند نتیجه‏گیری منفی خشم ایجاد می‏‏کند. بررسی منطقی علّت آزاردهنده، صرفاً موقعی ممکن است که از تمرکز هیجانی خشم خارج شویم و با تغییر وضعیت فیزیکی،‏ این امر آسان‏تر به نظر می‏رسد.

۵. تغییر موقعیّت

پس از آنکه فرد در موقعیّت خشم «تغییر وضعیت» داد، «تغییر موقعیّت» راهکار دیگری برای غلبه بر خشم است. یک روش مناسب برای مهار خشم آن است که از موقعیّتی که موجب بروز خشم در شما شده است، به‏طور موقت به جای دیگر بروید که به این عمل

ایستادن است. تغییر وضعیت فیزیکی به صورت سلسله مراتبی متناسب با شدت خشم صورت می‏پذیرد. تغییر وضعیت فیزیکی از جمله راهکارهای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و پیشوایان معصوم علیهم السلام به شمار می‏رفت که پیوسته به اصحاب و یاران خود سفارش می‏نمودند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

إذا غَضِبْتَ فَاجلِس.^۱

۰.زمانی که خشمگین شدی، بنشین.

آن حضرت به امام علی علیه السلام فرمود:

یا عَلِی! لَا تَغْضَبْ؛ فَإِذَا غَضِبْتَ فَاقْعُدْ.^۲

۰.ای علی! خشمگین مشو؛ اگر هم خشمگین شدی، بنشین.

در بسیاری از متون حدیثی، به این راهکار غلبه بر خشم، با تعابیر متفاوتی سفارش شده است. امام باقر علیه السلام می‏فرماید:

أَیمَا رَجُلٍ غَضِبَ وَ هُوَ قَائِمٌ فَلْیجْلِسْ فَإِنَّهُ سَیذْهَبُ عَنْهُ رِجْزُ الشَّیطَانِ وَ إِنْ کَانَ جَالِساً فَلْیقُم.^۳

۰.هر که خشمگین شد، اگر ایستاده بود بی‏درنگ بنشیند تا پلیدی شیطان از وجودش خارج شود و اگر نشسته بود بایستد.

پس از تغییر موقعیّت از ایستاده به نشسته، احتمال اینکه فرد از هیجان خشم فاصله بگیرد، به‏مراتب بیشتر از زمانی است که منفعل باشد؛ اما اگر هم‏چنان درگیر هیجان خشم است، دوباره ‏باید تغییر وضعیت دهد و این بار دراز بکشد تا آرام بگیرد. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

الغَضَبُ مِنَ الشَّیطانِ فَاذا وَجَدَ اَحَدُکم قائِماً فَلیَجْلِسْ و إنْ وَجَدَهُ جالِساً فَلیَضْطَجِعْ.^۴