البتّه اگر خوردن و آشامیدن به پرخوری و شکمبارگی منجر شود، دیگر نشاطآفرینی در آن معنایی نخواهد داشت و به سستی و کسالت بدنی تبدیل خواهد شد. امیرمؤمنان علی علیه السلام میفرماید:
مَن شَبِعَ عُوقِبَ فی الحالِ ثَلاثَ عُقوباتٍ: یُلقی الغِطاءُ عَلی قلبِه، و النعاسُ علی عَینهِ و الکَسَلُ عَلی بَدَنِه.۱
۰.کسی که سیر شد سه پیامد فوری را خواهد دید: پردهای بر قلبش افکنده می‌شود، خواب به چشمانش میآید و سستی بر بدنش عارض می‌شود.
از این رو، اصل اعتدال، پیشفرض اساسی کسب نشاط با تغذیه است. امام کاظم علیه السلام میفرماید:
لَو أنَّ النّاسَ قَصَدُوا فِی الطُّعَمِ لَاَعتَدَلَتْ اَبدانَهُم.۲
۰.اگر مردم در خوردن اعتدال میورزیدند بدنهایشان سالم میماند.
تغذیه نشاط‌آور مصداق‌هایی در روایات دارند که به آنها اشاره می‌شود.
عسل: عسل غذایی مقوّی است که خداوند متعال آن را مایه شفا۳ دانسته است. همچنین از مصادیق تغذیه سالمی است که باعث انبساط خاطر و نشاط انسان میگردد. امام علی علیه السلام عسل را نشاطآفرین میداند:
الْعَسَلُ نُشْرَةٌ.۴
۰.عسل مایه نشاط است.
ویژگیهای منحصر بهفرد این غذا پوشیده نیست و تحقیقات متعدّد پژوهشگران در دهههای اخیر مؤیّد این مطلب است.
هلیم۵: نمونه‌ای دیگر از مواد غذایی نشاط آفرین است که در سفارشهای
1.. شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۲۰، ح۶۷۴.
2.. وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۴۰۷، ح۸.
3.. (یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرابٌ مُخْتَلِفٌ اَلوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلِّناسِ) (نحل: ۶۹).
4.. نهج البلاغه، ص۵۴۶، حکمت ۴۰۰.
5.. هلیم یا همان هریسه که به غلط با املای «حلیم» نوشته می‌شود، غذائی است که از پختن گندم و گوشت و کوبیدن آنها به دست میآید (ر.ک: فرهنگ معین).
