65
میراث قرآنی ابان بن تغلب(141ق)

فصل دوم:

تفسیر غریب القرآن (معانی القرآن)

[۱]

سورة البقرة

۱ / ۱

الآیة «۵۸»

(وَ إذ قُلنا ادخُلوا هذِهِ القَريَةَ فَكُلوا مِنها حَيثُ شِئتُم رَغَداً و ادخُلوا البابَ سُجَّداً و قولوا حِطَّةٌ نَغفِر لَكُم خَطاياكُم و سَنَزيدُ المُحسِنينَ).

۱. الجامع لأحکام القرآن: أبان بن تغلب: التوبة، قال الشاعر:

فاز بالحِطّة التی جعل اللّٰـ ه بها ذنب عبده مَغفورا۱

۱ / ۲

الآیة «۲۵۵»

(اللّٰه لا إلهَ إلاَّ هوَ الحَيُّ القَيّومُ لا تَأخُذُهُ سِنَةٌ و لا نَومٌ لَهُ ما فی السَّماواتِ و ما فی الأرضِ مَن ذا الَّذی يَشفَعُ عِندَهُ إلَّا بِإذنِهِ يَعلَمُ ما بَينَ أيديهِم و ما خَلفَهُم و لا يُحيطونَ بِشَي‏ءٍ

1.. الجامع لأحكام القرآن، ج‏۱، ص۴۱۱. در البحر المحیط (ج۱، ص۳۵۱)، این توضیح افزوده شده است: «أی فاز بالتوبة، و تفسيرهما الحطّة بالتوبة إنّما هو تفسير باللّازم لا بالمرادف؛ لأنّ مَن حُطّ عنه الذنب فقد تيب عليه».


میراث قرآنی ابان بن تغلب(141ق)
64

۲. سند شیخ به کتاب مشترک

۰.و أمّا المشترک الذی لعبد الرحمن، فأخبرنا به الحسين بن عُبيد اللّٰه، قال: قرأته على أبی بكر أحمد بن عبد اللّٰه بن جلين، قال: قرأته على أبی العبّاس أحمد بن محمّد بن سعيد، و أخبرنا أحمد بن محمّد بن موسى المعروف بابن الصَّلت الأهوازی، قال: أخبرنا أحمد بن محمّد بن سعيد، قال: أخبرنا أبو أحمد الحسين بن عبد الرحمن الأزدی، قال: حدّثنا أبی، قال: حدّثنا أبو بُردة ميمون مولى بنی فَزارة و كان فصيحاً لازم أبان بن تغلب و أخذ عنه.۱

نتیجه‌گیری

به گواه اسناد، ابان بن تغلب، نخستین نگارنده «معانی القرآن» و از پیشتازان نگارش «غریب القرآن» بوده است. بر اساس قرائن و نظر کارشناسان می‌توان بر یکسانی غریب القرآن و معانی القرآن ابان تأکید ورزید. هیچ ‌یک از آثار وی در دسترس نیستند؛ ولی بازتاب نقل‌های آن در مکتوبات تفسیری و حدیثیِ موجود، قابل ردیابی‌اند. در این میان، مصادر اهل ‌سنّت، انعکاس بیشتری از نقل‌های تفسیری وی از واژگان غریب قرآن ارائه می‌دهند. این مطلب، بیانگر جایگاه و اهمیت نظریات و نقل‌های وی نزد فریقین است.

1.. همان‌جا.

  • نام منبع :
    میراث قرآنی ابان بن تغلب(141ق)
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد حسين مدني
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20826
صفحه از 303
پرینت  ارسال به