ملاک دسته‌بندی قرائات
منابع ویژه نقل قرائات و تفاسیر مختلف قرآن، از قرن‌های نخستین هجری تاکنون، سرشار از گزارش‌هایی است که به بیان شیوه قرائت الفاظ قرآنی می‌پردازند. در این میان، اگر ما به دنبال ردیابی قرائت فردی خاص مانند ابان بن تغلب باشیم، کار آسانی پیش رو نداریم. گوناگونی منابع و تعدّد شیوه‌های بیان قرائات، از جمله مشکلات این مسیر است. اختصار در نام قاریان نیز مطلبی است که مشکل ما را دوچندان می‌کند.
برای بازیابیِ کتاب القرائات ابان بن تغلب، پس از طی مراحلی، سه دسته قرائات به دست آمد:
۱. گردآوری قرائت‌هایی که قاریِ آنها «ابان بن تغلب» معرفی شده است. این موارد را قطعاً به او نسبت داده‌ایم و تردیدی به خود راه نداده‌ایم. لازم به ذکر است که عناوین مشابه مانند «أبان بن ثعلب» را ـ که طبیعتاً تصحیف و تبدیل در آن رخ داده ـ نیز در این دسته قرار دادیم.
۲. دسته دوم، با گردآوری گزارش‌های قرائت «ابان» ـ به صورت مطلق و بدون نام پدر ـ به دست آمد. در ضمن در این دسته قرائات ابان از عاصم را به دلیل ورود به دسته بعد، ذکر نکرده‌ایم. نسبت این دسته به ابان بن تغلب، به صورت یقینی قابل اثبات نیست. دلیل این امر ـ همان طور که پیش‌تر بیان شد ـ آن است که علاوه بر ابان بن تغلب، دست‌کم یک أبان دیگر به نام «ابان بن یزید عطّار» نیز قاری شناخته‌شده و معاصر او بوده است. از این رو، در بسیاری از موارد ـ که تشابه مرویات یا قرینه دیگری نداریم ـ تشخیص «ابان» برایمان مقدور نیست.
۳. دسته سوم، قرائت‌های «ابان» ـ باز هم مطلق ـ از قاری دیگری به نام «عاصم» است. این طریقه نقل مشهور بوده و در منابع مختلف، تعداد قابل توجهی از آن وجود دارد.۱ در این مورد هم به دلایلی ـ که در دسته دوم و نیز در گفتارهای پیشین بیان شد ـ،
