سخنى با خواننده

در طول تاريخ حديث شيعه ، بزرگانى ، امانتدارى حديث را بر عهده داشته اند . در دوره اى ، راويان و اصحاب معصومان ، احاديث را شنيدند و به امانت براى ديگران نقل كردند . در دوره اى ديگر ، محدّثان بزرگوارى احاديث را در كتب خود ، جمع و تبويب كردند و در دوره اى نيز شارحان ، به شرح و بسط معانى احاديث پرداختند .
در چند قرن اخير ، با توجه به فاصله زمانى بسيارى كه بين ما و راويان و محدّثان گذشته حائل شده ، ضرورت بازيابى و احياى ميراث حديثى گذشته ، پيش از پيش احساس مى شود .
علاّمه مجلسى در اولين گام از اين دست ، به پى جويى كتب حديث ، اقدام كرد و متون يافت شده را تكثير كرد و نشر داد . پس از او نيز اين كار ، پى گرفته شد .
در دوره معاصر ، محقّقان بزرگوارى كوشش خود را بر اين امر ، استوار كردند . آنها خود را ميراث دار گذشتگان محدّث شيعه دانستند و كوشيدند اين ميراث را گرد آورند و به نيكى به پسينيان خود برسانند . آنها عمر خود را در خدمت به اين ميراث بزرگ معنوى صرف كردند و بدين گونه توان علمى خود را فداى خدمتى كم نام و نشان كردند ؛ از تأليف هاى مستقل و نام آورى دست شستند و به احياى تأليفات ديگران پرداختند .
سيد جلال الدين محدّث اُرمَوى از اين گونه مردان پژوهشگر و فداكارى بود كه ميراث بزرگ معنوى و مادّى گذشتگان را گردآورد و در حدّ توان ، آنها را احيا كرد .
كتاب خانه آن بزرگ مرد پُر از نسخه هاى نفيس خطّى از كتاب هاى معروف دينى بود . در عصرى كه بيگانگان چشم به غارت اين سرمايه هاى دينى و ملّى ما دوخته بودند و تمام اهتمام خويش را در خريدارى و گردآورى آنها و انتقال اين سرمايه ها به كتاب خانه هاى خارج به كار مى بستند ، محدّث اُرمَوى ، نهايت توان خود را در حفظ اصلى ترين نسخه ها به كار گرفت .
محدّث اُرمَوى با تخصّصى كه در شناخت منابع و ارزش گذارى نسخه هاى خطّى داشت ، با دقت ، كتاب هايى با خط مؤلفان و يا نسخه هاى قديمى و منحصر به فرد و يا نسخه هايى همراه با اجازات را انتخاب مى كرد و با بضاعت اندك خويش آنها را خريدارى مى نمود .
محدّث ، در كنار اين گنجينه عظيم از منابع نفيس ، ۴۵ اثر نيز از خود به يادگار گذاشت كه غالب
آنها تصحيح و تحقيق آثار پيشينيان است . از اين ميان ، نيمى از آثار ، در حوزه حديث و علوم مرتبط است . پژوهشكده علوم و معارف حديث (وابسته به مؤسسه علمى ـ فرهنگى دار الحديث) ، به جهت تلاش هاى بى دريغ اين محقق سختكوش و خدمات وى به حديث و محدّثان ، بر آن شد كه به پاس اين خدمات ، ذكر جميلى از او عرضه كند .
محدّث ارموى ـ به گفته فرزندش ـ به دعاى ندبه عشق فراوانى داشت و از آغاز جوانى خود به آن دعا اهتمام مى نمود و از چند تن از استادان خود خواسته بود كه آن را شرح نمايند كه آنان نيز اجابت كرده بودند . ^۱ با توجه به اين نكته ، ما نيز محور اين ذكر جميل را رساله هاى شرح دعاى ندبه كه در كتاب خانه ايشان موجود بود ، قرار داديم و مجموعه حاضر را فراهم آورديم .
اين مجموعه داراى بخش هاى زير است :
مقدمه ، زندگى نامه مختصر محدّث اُرموى ، معرفى آثار ايشان و گزارشى از كتاب خانه آن مرحوم و نسخه هاى نفيس آن كتاب خانه را در بر دارد . اين بخش ، توسط فاضل محترم آقاى مرتضى وفايى و حجة الاسلام سيد جعفر اشكورى فراهم آمده است .
بخش بعدى ، رساله وسيلة القربة في شرح دعاء الندبة تأليف شيخ على رضا خاكمردانى خويى است كه به درخواست مرحوم محدث ارموى تأليف شده است . متن رساله توسط محقّق توانا حجة الإسلام والمسلمين سيّد احمد اشكورى تحقيق شده است .
بخش بعدى ، (ترجمه رساله پيش گفته وسيلة القربة في شرح دعاء الندبة) است كه توسط مرحوم محدّث اُرموى انجام شده و تنها نيمى از رساله را در بر گرفته است . تحقيق اين رساله را حجة الإسلام سيد جعفر اشكورى بر عهده داشته است .
بخش پايانى كتاب ، رساله كشف غطاء الكربة عن وجه دعاء الندبة ، شرحى ناتمام بر دعاى ندبه است كه مرحوم محدّث اُرموى در طول ساليان دراز ، آن را تأليف كرده است . تحقيق اين رساله را حجة الإسلام سيد صادق اشكورى به انجام رسانده است .
ضمن تقدير از همه عزيزانى كه در تهيه اين يادنامه همكارى داشته اند ، بر خود ، لازم مى دانيم كه از زحمات محقّق كوشا جناب حجة الإسلام سيد جعفر حسينى اشكورى ـ كه اين مجموعه با اهتمام و پى گيرى هاى ايشان فراهم آمد ـ ، كمال تشكر و قدردانى را بنماييم .
محمّد كاظم رحمان ستايش
معاون پژوهشى و آموزشى
پژوهشكده علوم و معارف حديث