مغرب عربی از سوی اسپانیا با برنامه قبلی و نتیجه مطالعات فراوان مناطق، ساکنان، اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن مناطق نبوده، بلکه واکنشی به اشغال اسپانیا بوده است. استشراق اسپانیایی از ابتدا به دست راهبان و قسّیسان و با هدف تبشیر به مسیحیت تأسیس شد. بنابراین تلاش میکردند تا مسلمانان اسپانیا را به زور و قدرت، بهخصوص در دادگاههای تفتیش عقاید، از دین خودشان بازگردانند.
- تحقیقات اسپانیایی با تکیه بر گنجینههای فرهنگی و آثاری که عربها در این سرزمین بر جای گذاشتند، به تمدن عربی اسلامی اختصاص داشت و به عرصههای دیگر استشراق، مثل نواحی جغرافیایی خارج از اسپانیا، مغرب و جزایر قناری بیتوجه بود.
- بسیاری از محققان اسپانیایی تحقیقات عربی - اسلامی را به صورت عام و همهجانبه انجام میدادند و متخصص یکی از فروع آن نبودند.
- دیگر امتیاز مطالعات استشراقی اسپانیا فراوانی و واقعگرا بودن آن است. این تحقیقات شرایط فعلی جهان اسلام را شامل نمیشود و فقط به میراث اسلامی به دستآمده در اسپانیا اکتفا کردهاند.
- یکی دیگر از مشخصات استشراق اسپانیا فراز و فرود بر اساس دورههای مختلف سیاسی و دینی است که اسپانیا از سر گذرانده است. در نیمه اول قرن بیستم، پس از خاموشی شعلههای استعمار و فروکش کردن تعصب دینی، این مطالعات فراوان، علمی و واقعگرا شدند.
و) تحقیقات استشراقی در هلند
هلند به دلیل توجه تجاری، سیاسی و فرهنگی به مناطق شرقی و اهتمام به ترجمه تورات عبری، که نزدیک به عربی است، در معرض ارتباط با این ملتها بوده است. هلند با خاور دور ارتباط پیدا کرد و با هند پیمانهایی تجاری بست. ناتوانی در