کتاب‌نامه

۱. ابن‌سینا، الاشارات و التنبیهات، لیون: نشر فورجیه، ۱۹۸۲م.

۲. اولیری، دی لاسی‌، الفکر العربی و مرکزه فی التاریخ، ترجمه اسماعیل البیطار، بیروت: دار الکتاب اللبنانی، ۱۹۷۴م.

۳. بدوی، عبدالرحمن، موسوعة المستشرقین، بیروت: دار العلم للملایین، ۱۹۸۴م.

۴. بنت الشاطئ، تراثنا بین الماضی و الحاضر، مصر: دار المعارف، بی‌تا.

۵. التمیمی، عبدالملک خلف، التبشیر فی منطقة الخلیج العربی، الکویت: شرکة کاظمة للنشر والتوزیع، ۱۹۸۲م.

۶. جحا، میشل، الدراسات العربیه والاسلامیة فی اوروبا، بیروت: معهد الإنماء‌ العربی، ۱۹۸۲م.

۷. جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، دار العلم للملایین، بیروت: ۱۹۷۷م.

۸. الحاج، ساسی سالم، الاستشراق و التبشیر، مذاکرات لطلبة‌ الدراسات العلیا، ۱۹۸۵م.

۹. حسن حنفی، التراث و التجدید،‌ بیروت: دار التنویر، ۱۹۸۱م.

۱۰. الخالدی، مصطفی و عمر فرّوخ، التبشیر و الاستعمار، بیروت: المکتبة العصریة، ۱۹۵۷م، چاپ دوم.

این نتیجه به دست می‌آید که هیچ یک از این روش‌ها برای مطالعات اسلامی مناسب نیستند و بی‌نتیجه می‌مانند؛ زیرا اسلام خود روشی اصیل و برجسته دارد که از شناخت و دانش و تفکر در هستی و زندگی شکل گرفته است و روش‌های جدید - که بدون توجه به ابعاد معنوی دین، فقط به ابعاد مادی آن می‌پردازند - بر آن منطبق نمی‌شوند. روش‌های بحث در علوم اسلامی ویژگی‌هایی دارند که محقق باید از آن‌ها تبعیت کند تا به نتایجی سازگار با اندیشه‌های اسلامی دست یابد؛ این روش‌ها تفاوت بسیاری با روش‌های مستشرقان دارند.

مستشرقان در حالی به سراغ مطالعات اسلامی می‌آیند که هیچ اعتقادی به توحید، نبوت پیامبر عربی و کلام خدا بودن قرآن ندارند؛ از این رو نتایجی که به دست می‌آورند با نتایج محقق مسلمانی که به اینها ایمان دارد، متفاوت است. همچنین از آنجا که مستشرقان ایمان به عالم غیب ندارند و با رد باور مسلمانان به وجود عالم ماوراء، هستی را فقط از راه جهان مادی تفسیر می‌کنند، ثمره تلاش‌هایشان با حقیقت روح اسلام ناسازگار می‌شود. روش‌های مستشرقان در ظرف‌های زمانی و مکانی خاصی شکل گرفته‌اند و بر اساس همین ظروف نیز با هم تفاوت دارند؛ اما روش‌های اسلامی، که مستند به قرآن و نبوت و زبان عربی هستند، با توجه به زمان و مکان تغییر نمی‌یابند. به همین دلیل مستشرقان نتایجی مغایر با آموزه‌های اسلام به دست می‌آورند؛ به‌ویژه که آنان، با قطع نظر از ارزش‌های ثابت و فراگیر اسلام، فقط جزئیات پراکنده مطالعات اسلامی را بررسی می‌كنند، در حالی که اسلام به طور کلی، وحدتی تکامل‌یافته است که تجزیه و تقسیم آن و بررسی یک فرع بدون در نظر داشتن فروع دیگر، صحیح نیست. آموزه‌های اجتماعی، اخلاقی و تربیتی اسلام به هم پیوسته‌ و به تکامل رسیده‌اند. پژوهش‌گر مطالعات اسلامی نیز باید همه این امور را با هم ببیند.