63
نقدی بر گفتمان شر ق‌شناسی

مستشرقان فرانسوی به زبان عربی و فهم و روش آن اهتمام ویژه‌ای داشتند و کتاب‌های متعددی را در این زمینه تألیف کردند. گیوم پاستل در حدود سال ۱۵۳۹ کتاب نحو عربی را تألیف کرد. وی علاوه بر کتاب‌هایی مثل زبان عربی و فینیقی، عادات و شریعت مسلمانان و توصیف قاهره، کتاب‌های عربی و اسلامی بسیاری را نیز به دست آورد.۱ بارتلمی هربلو۲ کتاب مشهور کتابخانه شرقی۳ را نوشت؛ این کتاب دایرةالمعارفی است درباره علوم، تاریخ، آداب و ادیان شرقیان. دوکوری۴ در سال ۱۸۴۸ کتابی درباره تشریع اسلامی در مذاهب سنی، شیعه و حنفی تألیف کرد. سیلوستر بارون دوساسی، استاد و بزرگ مستشرقان، انتشار مجله آسیایی، از مهم‌ترین نشریات استشراقی جهان، را آغاز کرد. وی همچنین کتاب نحو عربی را تألیف کرد که در این موضوع بی‌نظیر است. او کتاب‌های مقامات الحریری، الافادة و الاعتبار بما فی مصر من الآثار، کلیله و دمنه و دیگر کتب عربی را تحقیق و چاپ کرده است.۵

بیشتر مستشرقان فرانسوی در زمینه لغات و اصطلاحات به تلاش‌های پیشینیان خود استناد می‌کردند تا اینکه رژی بلاشر،۶ با همکاری مصطفی شویمی۷ و كلود دنیزو،۸ فرهنگ عربی، فرانسوی، انگلیسی را منتشر کردند. این فرهنگ لغت

1.. عبدالرحمن بدوی، موسوعة المستشرقین، ص۸۸؛ نجیب العقیقی، المستشرقون، ص۱۷۲.

2.. Barthélemy d'Herbelot de Molainville

3.. Bibliothèque orientale

4.. Du Courroy

5.. برای دیدن نمونه‌های بیشتری از فعالیت‌های تألیفی مستشرقان، نک: ساسی سالم الحاج، نقد الخطاب الاستشراقی، ص۱۰۹ـ۱۱۰. نقل از:
Claude Cahen et Charles Bellat, « les etudes arabs et islamiques », in Journal Asiatique, p. ۹۳.

6.. Régis Blachère

7.. Moustafa Chouémi

8.. Claude Denizeau


نقدی بر گفتمان شر ق‌شناسی
62

تأسیس مدرسه‌های رَنس۱ و شارتر۲ برای تدریس زبان عربی، ایجاد کرسی عبری و عربی و کلدانی در پاریس و برپایی کرسی تحقیقات اسلامی در دانشگاه سوربن اشاره کرد. مدرسه ملی آموزش زبان‌های شرقی - که کمک شایانی به ناپلئون کرد و در گسترش مطالعات استشراقی، به طور عام، و مطالعات عربی و اسلامی، به طور خاص، نقش مهمی داشت - نیز در این زمره جای دارد. مؤسسات بسیاری نیز با هدف مطالعات استشراقی ایجاد شدند که از آن‌ها می‌توان به مواردی اشاره کرد: مؤسسه‌ای که ناپلئون در قاهره ایجاد کرد، مؤسسه آثار شرقی در قاهره، مؤسسه عالی مطالعات در تونس، مدرسه عالی آداب در الجزایر، مؤسسه عالی مطالعات مغربی در شهر رباط، مؤسسه فرانسوی دمشق.

علاوه بر فعالیت‌های مؤسسات و دانشگاه‌ها، در کتابخانه‌هایی چون کتابخانه ملی پاریس حدود هفت هزار کتاب خطی عربی یافت می‌شود که شامل مسائل علمی، ادبی و تاریخی بسیار مهم است؛ چه رسد به کتابخانه‌های شخصی گردشگران و مستشرقان و کتاب‌های کمیاب عربی و اسلامی که سفیران، کنسول‌ها و تاجران به دست آورده‌اند.

فصل‌نامه‌های تخصصی درباره استشراق جنبه دیگر این فعالیت‌هاست. دانشمندان فرانسوی مجلات متعددی را در این زمینه در پاریس، خاور نزدیک و شمال آفریقا منتشر می‌کردند. از این فعالیت‌ها می‌توان این مجلات را نام برد: مجله آسیایی (که در ابتدا زیر نظر دوساسی آغاز به کار کرد و به تاریخ، جغرافی، فرهنگ، تمدن و صنایع عرب می‌پرداخت)، مجله آفریقا (که مجمع تاریخ الجزایر از سال ۱۸۵۶م آن را منتشر کرد) و مجله مطالعات اسلامی (که در سال ۱۹۲۷م زیر نظر لویی ماسینیون و با همکاری مؤسسه مطالعات اسلامی پاریس منتشر شد).۳

1.. Reims (Rheims)

2.. Chartres

3.. برای آگاهی بیشتر درباره مؤسسات، كتابخانه‌ها و مجلات تخصصی در زمینه مطالعات اسلامی، نک: نجیب العقیقی، المستشرقون، ج۱، ص۱۵۱ـ۱۶۳.

  • نام منبع :
    نقدی بر گفتمان شر ق‌شناسی
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 634
صفحه از 143
پرینت  ارسال به