پیش‌گفتار
پدیده استشراق بحثی است كه همواره میان موافقان و مخالفان آن مطرح بوده است، حتی می‌توانیم با یقین آن را بحث‌انگیزترین مسئله بدانیم. نزاع بر سر استشراق در آینده نیز ادامه خواهد یافت تا دركی علمی، كامل و دور از تعصب و جانبداری شكل بگیرد.
در وهله نخست این سؤال به ذهن می‌رسد كه چرا این بحث؟ چرا اختلاف بر سر خوبی‌ها و بدی‌های استشراق؟ هدف از نگاه علمی به این مسئله چیست؟ چرا تلاش برای مطالعه استشراق و كاوش و فرو رفتن در اعماق آن؟ این سؤالات و امثال اینها هدف این مطالعه است. تلاش می‌كنیم اصل این پدیده علمی و تطور تاریخی آن را بررسی كنیم: از گذشته‌های دور، زمان تلاقی شرق و غرب تا مرور بر ارتباط اسلام و مسیحیت در قرون وسطا و نیز آثار این ارتباط در عصر جدید.
پس از ریشه‌یابی تاریخی استشراق و بیان منشأ و سیر شكل‌گیری آن، مراحلی كه این پدیده علمی از سر گذارنده است را مطالعه می‌كنیم؛ بررسی ویژگی‌های هر مرحله با توجه به میزان تأثیر بر مطالعات شرقی، به صورت عام، و چگونگی برخورد با بعضی از قضایای اسلامی، به صورت خاص. به مواردی چون تأثیر و تأثر حاصل از این پدیده، به‌ویژه آنچه به اهداف و اغراض و خواسته‌های آن بسته است و نیز آنچه از ابتدای شكل‌گیری تا شروع زوال و انقراضش در زمان ما، به دنبال آن بوده اشاره خواهیم كرد.
