489
نهج الدّعا (با ترجمه فارسي) جلد اوّل

۷۹۴.امام على عليه السلام :اى بسا كه چيزى خواسته اى و به تو داده نشده ؛ امّا بهتر از آن به تو داده شده است.

۷۹۵.امام على عليه السلامـ در وصيّت به فرزندش حسن عليه السلام ـ: اى بسا چيزى بخواهى و به تو داده نشود ؛ امّا بهتر از آن ، در دنيا يا آخرت ، داده شوى ، يا به خاطر خير و مصلحتت به تو داده نشود ؛ زيرا اى بسا چيزى را مى طلبى كه اگر به تو داده شود ، تباهى دين تو در آن باشد . پس بايد چيزى را بطلبى كه زيبايى آن برايت مى ماند و رنجى برايت ندارد . مثلاً ثروت براى تو نمى ماند و تو نيز براى آن نمى مانى.

۷۹۶.امام زين العابدين عليه السلام :اى كسى كه وسيله ها حكمت او را دگرگون نمى سازند! ۱

۷۹۷.امام باقر عليه السلام :خداى ـ تبارك و تعالى ـ هر گاه بنده اى را دوست داشته باشد ، او را در بلا غوطه ور مى سازد و سيلاب بلا بر او فرو مى باراند ، و چون [بنده] او را بخواند ، مى فرمايد : «لبّيك ، بنده من! اگر بخواهم آنچه را خواسته اى ، در همين دنيا به تو بدهم ، مى توانم چنين كنم ؛ امّا اگر برايت ذخيره كنم ، آنچه مى اندوزم ، براى تو بهتر است».

1.معنايش آن است كه هر گاه حكمت خداوند متعال وقوع يا عدم وقوع امرى را اقتضا كند ، حتما مقتضاى حكمتش تحقّق پيدا مى كند و وسايل ، يعنى اعمالى كه وسيله تقرّب به خداوند قرارشان مى دهيم (مانند دعا و غيره) ، آن را تغيير نمى دهند . به همين معنا اشاره دارد اين سخن كه : مردان خداشناس به خدا متوسّل نمى شوند كه جريان احكامش را كه خلاف ميل آنهاست ، در جهت خوشايند آنان تغيير دهد ، يا مشيّت پيشينش و مقتضاى حكمتش را به نفع آنان دگرگون سازد ، يا سنّت و قانون آزمايش و امتحانش را كه با همه بندگانش داشته است ، شامل حال آنان نكند . اگر بگويى : در احاديث آمده كه دعا و صدقه بلاى مقدّر را دفع مى كنند ، مى گويم : دفع چنين بلايى با دعا و صدقه نيز بسته به حكمت الهى است و حكمت در بلا هم ، مشروط به عدم دعا و صدقه است . بنا بر اين ، منافاتى ميان آنها نيست.


نهج الدّعا (با ترجمه فارسي) جلد اوّل
488

۷۹۴.عنه عليه السلام :رُبَّما سَأَلتَ الشَّيءَ فَلَم تُعطَهُ واُعطيتَ خَيرا مِنهُ . ۱

۷۹۵.عنه عليه السلامـ مِن وَصِيَّتِهِ لاِبنِهِ الحَسَنِ عليه السلام ـ: رُبَّما سَأَلتَ الشَّيءَ فَلا تُؤتاهُ ، واُوتيتَ خَيرا مِنهُ عاجِلاً أو آجِلاً ، أو صُرِفَ عَنكَ لِما هُوَ خَيرٌ لَكَ ، فَلَرُبَّ أمرٍ قَد طَلَبتَهُ فيهِ هَلاكُ دينِكَ لَو اُوتيتَهُ ، فَلتَكُن مَسأَلَتُكَ فيما يَبقى لَكَ جَمالُهُ ، ويُنفى عَنكَ وَبالُهُ ، فَالمالُ لا يَبقى لَكَ ولا تَبقى لَهُ . ۲

۷۹۶.الإمام زين العابدين عليه السلام :يا مَن لا تُبَدِّلُ حِكمَتَهُ الوَسائِلُ ۳ . ۴

۷۹۷.الإمام الباقر عليه السلام :إنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ إذا أحَبَّ عَبدا غَتَّهُ ۵ بِالبَلاءِ غَتّا ، وثَجَّهُ ۶ بِالبَلاءِ ثَجّا ، فَإِذا دَعاهُ قالَ : لَبَّيكَ عَبدي ، لَئِن عَجَّلتُ لَكَ ما سَأَلتَ إنّي عَلى ذلِكَ لَقادِرٌ ، ولَئِنِ ادَّخَرتُ لَكَ فَمَا ادَّخَرتُ لَكَ فَهُوَ خَيرٌ لَكَ . ۷

1.غرر الحكم : ح ۵۳۷۱ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۲۶۷ ح ۴۹۰۹ .

2.نهج البلاغة : الكتاب ۳۱ ، تحف العقول : ص ۷۵ وفيه «فيما يعنيك ممّا» بدل «فيما» ، بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۳۰۱ ح ۳۸ .

3.والمعنى أنّ حكمته تعالى إذا اقتضت وقوع أمرٍ أو عدم وقوعه فلا بدّ من تحقّق ما اقتضته حكمته ، ولا تغيّر ذلك الوسائل من الأعمال التي يتوسّل بها إليه كالدعاء وغيره . وإلى هذا المعنى أشار من قال : إنّ العلماء باللّه لا يتوسّلون إلى اللّه في أن يبدّل لهم جريان أحكامه بخلاف ما يكرهون ، ولا ليغيّر لهم سابق مشيئته ومقتضى حكمته ، ولا ليحوّل عنهم سائر سنّته التي قد خلت في عباده من الابتلاء والاختبار . فإن قلت : قد ورد أنّ الدعاء والصدقة يدفعان البلاء المقدّر . قلت : دفع ذلك البلاء بالدعاء والصدقة منوط بالحكمة الإلهيّة أيضا ، وقد كانت الحكمة في وقوعه مشروطة بعدم الدعاء والتصدّق ، فلا منافاة (رياض السالكين : ج ۳ ص ۱۷) .

4.الصحيفة السجّاديّة : ص ۵۷ الدعاء ۱۳ ، عدّة الداعي : ص ۱۶ .

5.«يَغُتُّهُمُ اللّه ُ في العذاب غتّا» أي يغمِسُهم فيه غمسا مُتتابعا (النهاية : ج ۳ ص ۳۴۲ «غتت») .

6.الثَّجُّ : سيَلان دعاء الهدي ، وأتانا الوادي بثجيجهِ ، أي بسيلِه ، ومطر ثجَّاجٌ ، إذا انصبَّ جدّا (الصحاح : ج ۱ ص ۳۰۲ «ثجج») .

7.الكافي : ج ۲ ص ۲۵۳ ح ۷ عن حمّاد عن أبيه ، المؤمن : ص ۲۵ ح ۳۹ وفيه «غثّه بالبلاء غثّا» بدل «غتّه بالبلاء غتّا» ، مشكاة الأنوار : ص ۵۱۳ ح ۱۷۲۰ ، التمحيص : ص ۳۴ ح ۲۵ عن سدير ، بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۳۷۱ ح ۱۱ .

  • نام منبع :
    نهج الدّعا (با ترجمه فارسي) جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: رسول افقی و احسان سرخه‌ای، ترجمه: حمیدرضا شیخی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9098
صفحه از 737
پرینت  ارسال به