توضيحى درباره حالت هاى متناسب با نيايش
در احاديثى كه گذشت ، حالت هاى گوناگونى براى نيايشگر با نام هاى : تبتُّل ، تعوُّذ ، تضرُّع ، اخلاص ، ابتهال ، استكانت ، رَغبت ، رَهبت ، مسئلت و بصبصه ، ترسيم گرديده است .
نكته قابل توجه در تبيين احاديث ياد شده و بهره گيرى از آنها اين است كه حالت و هيئت انسان در عبادت هاى بدنى ، در واقع ، تمثّل و تجسّم حقايق و حالات درونى اوست ۱ و در صورتى كه دين ، هيئت خاصّى را براى عبادتى تعيين و تكليف كرده باشد (مانند هيئت طواف وسعى) ، مكلّف ، موظّف به ايجاد آن هيئت در خويش ، در تبعيّت فرمان خداوند متعال است ، چه حال متناسب با آن را داشته باشد و چه نداشته باشد . البته بى ترديد ، تحقّق حال مطلوب ، در كمال عبادت ، مؤثر است .
اما حالات و هيئت هايى در احاديث ياد شده كه براى نيايش مطرح شده اند ، ظاهرا تكليفى يا تعبّدىِ محض نيستند ؛ زيرا مطلوبيت تامّ آنها در صورتى است كه نيايشگر ، حال متناسب با آنها را داشته باشد . در غير اين صورت ، از تأثير
