9
نهج الدّعا (با ترجمه فارسي) جلد دوّم

فصل چهارم : دعا كردن براى ديگران

يكى از مسايل بسيار مهم در باب دعا ، اهتمام به دعا خواستن از ديگران و دعا كردن براى ديگران است ، در اين فصل نكات آموزنده اى در اين زمينه ارائه مى گردد و همچنين شمارى از كسانى كه مشمول دعا يا نفرين اهل بيت عليهم السلام قرار گرفته اند معرفى خواهند شد .
نكته اى كه در آغاز اين فصل تذكر آن مفيد به نظر مى رسد ، صداقت در دعا براى ديگران است .

نشانه صداقت در دعا براى ديگران

دعا كردن براى ديگران ، در واقع خيرخواهى مادى و يا معنوى و يا هر دو براى آنها است ، بنابراين انسان به ميزان خيرخواه بودن براى ديگرى و يا ديگران مى تواند در دعاى براى آنان صادق باشد ، از اين رو كسى كه مى خواهد بداند در دعا در زمينه امور معنوى و اخروى تا چه اندازه اى صادق است بايد ببيند عملاً در خيرخواهى مادى نسبت به ديگران آمادگى دارد يا نه ، در اين زمينه امام صادق عليه السلام داستانى را از امام على عليه السلام نقل كرده است كه بسيار جالب و آموزنده است : ايشان روايت كرده اند كه :
امير مؤمنان ـ كه درودهاى خدا بر او باد ـ براى فردى پنج بار ۱ خرما از خرماى بُغَيْبِغَه ۲ فرستاد . آن مرد ، فردى با داد و دَهِش و سخاوتمند بود و هيچ گاه از على عليه السلام و ديگران ، چيزى درخواست نمى كرد . مردى به امير مؤمنان گفت : به خدا سوگند كه فلانى از تو درخواست نكرد و به جاى پنج بار [خرما] ، يك بار هم كفايتش مى كرد.
امير مؤمنان عليه السلام به او فرمود : «خداوند ، امثال تو را در ميان مؤمنان ، بسيار مكناد! من مى بخشم و تو بخل مى ورزى؟! انصاف داشته باش. اگر من به كسى كه به من اميد دارد ، جز پس از درخواست ، عطا نكنم و بعد از آن كه درخواست كرد ، به او عطا كنم ، بهاى آنچه را از او گرفته ام ، به او نداده ام ؛ ۳ چه ، او را در معرض آن قرار داده ام تا صورتى را كه هنگام عبادت و نيازخواهى از خداوند براى پروردگار من و خودش بر خاك مى نهد ، به من ببخشد [و به من رو بيندازد] ، و هر كس با برادر مسلمانش چنين كند ، در حالى كه مى داند او سزاوارِ كمك و احسان اوست ، در دعايى كه برايش مى كند ، به خداوند ، راست نگفته است ؛ چرا كه با زبانش براى او بهشتْ آرزو مى كند ؛ امّا از ريزه اى از مال خود بر او بخل مى ورزد ؛ چه آن كه بنده ، گاه در دعايش مى گويد : «بار خدايا ! مردان و زنانِ مؤمن را بيامرز» و وقتى براى آمرزش آنان دعا مى كند ، در واقع ، بهشت را برايشان طلبيده است . بنا بر اين ، كسى كه به گفتار ، چنين كند و با كردار ، آن را تحقّق نبخشد ، انصاف به خرج نداده است.

1.اوساق : جمع «وَسْق» ؛ شصت صاع ؛ يك بار شتر ؛ محموله خرما.

2.بُغَيبِغَه ، مِلك يا چشمه اى در مدينه ، پُرآب و پُرنخل ، كه متعلّق به خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله بوده است.

3.در كتاب من لايحضره الفقيه آمده است : «جز بهاى آنچه را از او گرفته ام ، به او نداده ام».


نهج الدّعا (با ترجمه فارسي) جلد دوّم
8

الفَصلُ الرّابِعُ : الدّعاء للآخرين

إنّ من المسائل البالغة الأهميّة في باب الدعاء الاهتمام بالتماس الدعاء من الآخرين والدعاء لهم . ويقدّم هذا الفصل نقاطا تربويّة تخصّ الموضوع . وكذلك يشتمل على تعريفٍ بعددٍ من الرجال الذين دعا لهم أهل البيت عليهم السلام أو دعوا عليهم . والنقطة المفيد ذكرها في بداية هذا الفصل الصدق في الدعاء للآخرين .
آيَةُ الصِّدقِ فِي الدُّعاءِ لِلآخَرينَ
الدعاء للآخرين هو في الحقيقة إرادة الخير الماديّ أو المعنويّ أو كليهما لهم . فيمكن أن يكون الإنسان صادقا في دعائه لغيره تبعا لمقدار إرادته الخير له . فعلى من أراد أن يعلم حجم صدقه في دعائه في مجال الاُمور المعنويّة والاُخرويّة أن يرى أمستعدٌّ هو في إرادة الخير المادّيّ لغيره عمليّا أم لا . وبهذا الشأن نقل الإمام الصادق عليه السلام عن الإمام أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب عليه السلام حكايةً في غاية الروعة والبُعد التربويّ . فقد قال عليه السلام :
إنَّ أميرَ المُؤمِنينَ ـ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيهِ ـ بَعَثَ إلى رَجُلٍ بِخَمسَةِ أوساقٍ مِن تَمرِ البُغَيبِغَةِ ۱ ، وكانَ الرَّجُلُ مِمَّن يَرجو نَوافِلَهُ ويُؤَمِّلُ نائِلَهُ ورِفدَهُ ، وكانَ لا يَسأَلُ عَلِيّا عليه السلام ولا غَيرَهُ شَيئا ، فَقالَ رَجُلٌ لِأَميرِ المُؤمِنينَ عليه السلام : وَاللّهِ ما سَأَلَكَ فُلانٌ ، ولَقَد كانَ يُجزِئُهُ مِنَ الخَمسَةِ الأَوساقِ وَسقٌ واحِدٌ .
فَقالَ لَهُ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام : لا كَثَّرَ اللّهُ فِي المُؤمِنينَ ضَربَكَ ۲ ! اُعطي أنَا وتَبخَلُ أنتَ ! للّهِِ أنتَ ، إذا أنَا لَم اُعطِ الَّذي يَرجوني إلاّ مِن بَعدِ المَسأَلَةِ ، ثُمَّ اُعطيهِ بَعدَ المَسأَلَةِ ، فَلَم اُعطِهِ ثَمَنَ ۳ ما أخَذتُ مِنهُ ؛ وذلِكَ لِأَنّي عَرَّضتُهُ أن يَبذُلَ لي وَجهَهُ الَّذي يُعَفِّرُهُ فِي التُّرابِ لِرَبّي ورَبِّهِ عِندَ تَعَبُّدِهِ لَهُ ، وطَلَبِ حَوائِجِهِ إلَيهِ ، فَمَن فَعَلَ هذا بِأَخيهِ المُسلِمِ ـ وقَد عَرَفَ أنَّهُ مَوضِعٌ لِصِلَتِهِ ومَعروفِهِ ـ فَلَم يَصدُقِ اللّهَ عز و جل في دُعائِهِ لَهُ ، حَيثُ يَتَمَنّى لَهُ الجَنَّةَ بِلِسانِهِ ، ويَبخَلُ عَلَيهِ بِالحُطامِ مِن مالِهِ ، وذلِكَ أنَّ العَبدَ قَد يَقولُ في دُعائِهِ : اللّهُمَّ اغفِر لِلمُؤمِنينَ وَالمُؤمِناتِ . فَإِذا دَعا لَهُم بِالمَغفِرَةِ فَقَد طَلَبَ لَهُمُ الجَنَّةَ ، فَما أنصَفَ مَن فَعَلَ هذا بِالقَولِ ، ولَم يُحَقِّقهُ بِالفِعلِ . ۴

1.البُغَيبِغة : ضيعة أو عين بالمدينة ، غزيرة ، كثيرة النخل ، لآل الرسول صلى الله عليه و آله (مجمع البحرين : ج ۱ ص ۱۷۰ «بغبغ») .

2.الضَّرْب : المثل (القاموس المحيط : ج ۱ ص ۹۵ «ضرب») .

3.في كتاب من لا يحضره الفقيه : «إلاّ ثمن» .

4.الكافي : ج ۴ ص ۲۲ ح ۱ عن مسعدة بن صدقة ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۷۱ ح ۱۷۶۲ عن مسعدة بن صدقة عن الإمام الصادق عن آبائه عليهم السلام ، بحار الأنوار : ج ۴۱ ص ۳۵ ح ۱۲ .

  • نام منبع :
    نهج الدّعا (با ترجمه فارسي) جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: رسول افقی و احسان سرخه‌ای، ترجمه: حمیدرضا شیخی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5214
صفحه از 680
پرینت  ارسال به