97
آه سرد

بزرگ ترين افسوس در روز قيامت، افسوس مردى است كه مالى را گرد آورده ، ولى آن را در راه پرستش خدا خرج نكرده و آن را براى كسى بر جاى گذاشته كه او آن را در راه طاعت خداى سبحان ، خرج كرده باشد و بدان سبب ، به بهشت رود و او (گردآورنده) به دوزخ .
چه بد بُوَد كه تو گرد آورى به زحمت، مال
كس دگر همه ارثت به رايگان ببَرد

از آن بَتَر كه تو دوزخ خريده باشى و او
به مالِ ارث تو فردوسِ جاودان بخرد!

(شهريار)
البته قانون ارث، قانونى فطرى است و موجب رونق اقتصادى مى گردد و اگر جامعه اى آن را لغو كند ، دچار ركود اقتصادى مى شود. بر همين اساس ، دين مقدّس اسلام ـ كه همواره قوانين فطرى را مورد پذيرش قرار داده و آنها را به سمت و سوى صحيح هدايت كرده ـ ، قانون ارث را پذيرفته است، لكن پيوسته ، اين نكته را مورد توجّه قرار داده كه بايد با رعايت ضوابط شرعى، قانونى و عرفى، براى ورثه ، ارث به جا گذاشت ؛ يعنى مال را بايد از راه حلال به دست آورد، حقوق و ديون شرعى را پرداخت كرد و... ، آن گاه باقى مانده اموال را به ارث گذاشت. در غير اين صورت ، آدمى ، خزانه دار ديگران مى گردد و در برابر بهره بردارى ديگران، وزر و وبال آن را بايد به عهده بگيرد. در سفارش هاى امام على عليه السلام به فرزندش آمده است:
لا تَكُن خازِنا لِغَيرِ كِساء . ۱ انباردار ديگران مباش!

1.نهج البلاغة ، نامه ۳۱ .


آه سرد
96

در معصيت خدا به كار مى بندد . پس اگر آن را در اطاعت خدا به كار گيرد، صاحب اوّل ، ثواب آن مال را در ميزان عمل كس ديگر خواهد ديد و چون آن مال براى او بوده ، حسرتش زياده خواهد شد. اگر وارث ، آن مال را در راه گناه استفاده كند، به خاطر اين كه آن مال براى صاحب اوّل بوده ، از اين بابت كه با مال او ديگرى را در انجام دادن گناه ، كمك و يارى داده است ، در گناه او نيز شريك خواهد بود. ۱
از اين روايت ، معلوم مى شود كه يكى از عواملى كه مانع كار خير مى شود و بعدا فرد را به حسرت مبتلا مى كند ، «بخل» است .
رسول خدا صلى الله عليه و آله ، يكى ديگر از مصاديق اهمالكارى را كه موجب حسرت فرد مى شود ، بيان فرموده است :
أشَدُّ النّاسِ حَسرَةً يَومَ القِيامَةِ رَجُلٌ أمكَنَهُ طَلَبَ العِلمِ في الدّنيا فَلَم يَطلُبهُ وَرَجُلٌ عَلِمَ عِلما فانتَفَعَ بِهِ مَن سَمِعَهُ مِنهُ دونَهُ . ۲ روز قيامت ، شديدترين حسرت براى كسى است كه توانايى يادگيرى علمى را در دنيا داشت ، ولى آن را طلب نكرد و كسى كه دانشى را فرا گرفت ، ولى تنها شنوندگان وى از علم او بهره بردند [و خود عالِم ، هيچ بهره اى از علم خود نبُرد] . امام على عليه السلام فرموده است:
إنَّ أعظَمَ الحَسراتِ يَومَ القِيامَةِ حَسرَةُ رَجُلٍ كَسَبَ مالاً في غَيرِ طاعَةِ اللّهِ فَوَرِثَهُ رَجُلٌ فَأنفَقَهُ في طاعَةِ اللّهِ سُبحانَهُ فَدَخَلَ بِهِ الجَنَّةَ وَدَخَلَ الأوَّلُ بِهِ النّارَ . ۳

1.تفسير العيّاشى ، ج ۱ ، ص ۷۲ ، ح ۱۴۴ .

2.الجامع الصغير ، ج ۱ ، ص ۱۶۰ ، ح ۱۰۵۸ .

3.نهج البلاغة ، حكمت ۴۲۹ .

  • نام منبع :
    آه سرد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد علي سروش
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5624
صفحه از 180
پرینت  ارسال به