۳ . دنيادوستى
از مجموع آيات و روايات ، اين مطلب فهميده مى شود كه آنچه در باب ۱ تمام مفاسد و خطاهاست. از امام صادق عليه السلام نقل شده است :
رَأسُ كُلِّ خَطيئَةٍ حُبُّ الدّنيا . ۲ دنيادوستى ، منشأ هر گناهى است.
يكى از پيامدهاى حبّ دنيا ، فساد عقل است. در روايتى از حضرت على عليه السلام آمده است :
حُبُّ الدُّنيا يُفسِدُ العَقلَ ، وَيُصِمُّ القَلبَ عَن سَماعِ الحِكمَةِ وَيُوجِبُ أليمَ العِقابِ . ۳
1.به عنوان نمونه ، به اين آيه نگاه كنيد : «إِنَّ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَ رَضُواْ بِالْحَيَوةِ الدُّنْيَا كه منشأ وَ اطْمَأَنُّواْ بِهَا وَ الَّذِينَ هُمْ عَنْ ءَايَاتِنَا غَافِلُونَ * أُوْلَـلـءِكَ مَأْوَلـهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ ؛ كسانى كه اميدى ندارند به لقاى ما، و دل بسته اند به زندگى دنيا، و آرامش يافته اند به آن ، در حالى كه از آيات ما غافل اند ، ايشان جايگاهشان آتش است ؛ به سبب آنچه كه عمل مى كردند» .
در اين آيه، از آنان كه در دنيا زندگى مى كنند، مى خورند و مى آشامند و تمتّع مى جويند ، مذمت نشده ؛ بلكه از آنان كه به دنيا دل خوش كرده اند و بدان آرامش يافته اند و در مقابل آخرتش برگزيده اند، به آن چسبيده اند، به چيز ديگرى تمايل ندارند، در كنار آن كمبودى احساس نمى كنند، مذمت شده است و نيز نگاه كنيد به اين آيه: «مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الْأَخِرَةَ ؛ بعضى از شما دنيا را مى جويد و بعضى از شما آخرت را مى جويد» .
ريشه و اساس صلاح و فساد انسان ، در همين كلمه «يريد» است و نيز آيه:
«تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الْأَخِرَةَ ؛ [شما] كالاى دنيا را دنبال مى كنيد و خداوند ، آخرت را [براى شما] مى خواهد» .
منظور ، اين است كه اراده شما اصالتا به دنيا وابسته است و گرنه ، اراده تبعى دنيا نه تنها اشكالى ندارد و با اراده آخرت ، در تعارض نيست ، بلكه لازم و ضرورى نيز هست و دنيا از
آن نكوهش شده ، همين محبّت و دلبستگى به دنياستبدون آن نمى توان به مقصد و هدف اخروى رسيد.
2.الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۱۵ .
3.منتخب ميزان الحكمه با ترجمه فارسى ، ص ۲۰۳ .
