77
آه سرد

از زندگى دنيا ، ظاهرى را درك مى كنند و حال آن كه از آخرت ، غافل اند» .
پيامدهاى غفلت ، در برخى روايات ، اين گونه نقل شده است:
هر كه غفلتش به درازا مى كشد، هلاكتش شتاب مى گيرد. ۱
هر كه غفلت بر او چيره مى گردد، دلش مى ميرد. ۲
ادامه يافتن غفلت، ديده بصيرت را كور مى كند. ۳
بپرهيز از غفلت و فريبِ مهلت (عمر) را خوردن؛ زيرا كه غفلت ، كارها را تباه مى كند. ۴
بنا بر اين مى توان گفت كه: غفلت ، يكى از بيمارى هاى روحى است و تفاوت آن با نادانى ، در اين است كه غفلت ، مسبوق به علم يا امكان به دست آوردن علم است ؛ در حالى كه جهل ، اگر از روى تقصير باشد ـ يعنى جاهل با اين كه مى توانست علم به دست بياورد، ولى تقصير كرده و به جهل خود ادامه بدهد ـ مى تواند نوعى مرض محسوب گردد، البته نه جهل قصورى كه ناشى از ناتوانى انسان از به دست آوردن علم است.
بنا بر اين ، آن حالت تاريك ذهنى كه سابقه علم داشته باشد و با بى اعتنايى به آن ، به فراموشى سپرده شود يا مورد غفلت قرار گيرد، جهل ناميده نمى شود ؛ بلكه آن ، غفلت است. لذا بيمارى بودن غفلت كه ناشى از ناديده گرفتن ضرورت و عظمت علم به يك چيز يا نتيجه آن است، مطلبى روشن است ، ولى جهل ، فقط موقعى حالت مرضى دارد كه تقصيرى باشد. ۵

1.غرر الحكم ، ح ۸۳۱۸ .

2.همان ، ح ۸۴۳۰ .

3.همان ، ح ۵۱۴۶ .

4.همان ، ح ۲۷۱۷ .

5.تفسير نهج البلاغه، ج ۱۹ ، ص ۸۵ ـ ۸۶ .


آه سرد
76

چشم هايى دارند كه با آنها نمى بينند آنها و گوش هايى كه با آنها نمى شنوند. آنان چون چهارپايان و بلكه گمراه ترند . آنان همان غفلت زدگان اند» .
غفلت، راه هاى شناختى اى را كه خداوند براى انسان قرار داده است ، مسدود كرده ، آنها را غير قابل استفاده مى نمايد . خداوند، چشم و گوش و دل ، در اختيار انسان قرار داده تا در مسير شناخت و معرفت ، از آنها استفاده كند؛ ولى شخص غافل ، در تشخيص درست از نادرست ، از آنها استفاده نمى كند؛ بلكه سرش را پايين انداخته، به مقتضاى غريزه كور و بدون آن كه توجّه كند كه حق و باطلى هم هست ، عمل خواهد كرد. از اين روست كه خداوند آنان را همانند چهارپايان مى داند .
وقتى كسى اين چنين زندگى كند و از عقل و خرد خود بهره نگيرد و به پيامدها و نتايج كارها و تصميمات خود توجّهى نكند ، در حقيقت ، به بى راهه رفته و تمام استعدادها و انرژى خود را هدر داده و فرصت هاى بسيار ارزشمند و استثنايى زندگى خود را به مفت ، از دست خواهد داد. هنگامى كه پرده غفلت كنار رود و ديدگانش بينا شوند ، دچار حسرتى خواهد شد كه شايد ديگر فايده اى برايش نداشته باشد. بنا بر اين، رابطه حسرت با غفلت ، كاملاً روشن شد كه غفلت ، چگونه فرصت ها را از دست فرد مى ربايد و او را به خاك سياه مى نشاند . در اين هنگام است كه فرد ، پس از آگاهى و توجّه نسبت به غفلت خود ، دچار حسرت مى شود.
قرآن ، از غفلت ، به عنوان ريشه انحرافات ديگر ياد مى كند. در بعضى آيات چنين آمده كه:
«يَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِّنَ الْحَيَوةِ الدُّنْيَا وَ هُمْ عَنِ الْأَخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ . ۱

1.سوره روم ، آيه ۷ .

  • نام منبع :
    آه سرد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد علي سروش
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5665
صفحه از 180
پرینت  ارسال به