اين انسان ، حاصلى ندارد و تنها برايش دوندگى مى آورد و رنج مى زايد.
اين ، دو بعد خسارت انسان است : خسارت عمل و خسارت وجود.
غفران و رحمت ، ما را از خسارت عمل مى رهانند ، امّا خسارت وجودى انسان ، به وسيله عواملى كه در سوره عصر و حمد به آن اشاره شده است، مرتفع مى شود:
يك . ايمان ؛
دو . توحيد ؛
سه . نيكوكارى و سفارش به حق و صبر ؛
چهار . طلب و دعا؛ ۱
پنج . توجّه به اسوه ها. ۲
اينها از عواملى هستند كه از خسارت وجود ، جلوگيرى مى كنند ، نيروهاى عظيم انسان را از ركود آزاد مى سازند ، و از اسارت به پُست ها و عنوان ها جدا مى سازند.
۴ . خود ملامت گرى ۳
در هنگام حسرت، فرد ، خود را مسئول خسارت و نقصان و محروميت تصوّر مى كند. لذا در اين حال ، به ملامت كردن خود مى پردازد.
در قرآن كريم مى خوانيم:
«قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ اللَّهِ حَتَّى إِذَا جَآءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً