امام على عليه السلام مى فرمايد:
إضاعَةُ الفُرصَةِ غُصَّةٌ . ^۱ از دست دادن فرصت، مايه اندوه است.
هم او مى فرمايد :
الفُرصَةُ تَمُرُّ مَرُّ السَّحابِ ، فانتَهِزوا فُرَصَ الخَيرِ . ^۲ فرصت ، چون ابر مى گذرد . پس فرصت هاى خوب را غنيمت شمريد.
به علّت اين كه كمتر كسى متوجّه از دست رفتن فرصت مى شود ، حضرت على عليه السلام آن را به گذر ابر ، تشبيه نموده است ؛ زيرا گذر ابر ، به سختى قابل درك و احساس است.
سعدى مى گويد:

بودم جوان كه گفت مرا پير اوستاد
فرصت غنيمت است ، نبايد ز دست داد .
و نيز گفته:

سعديا دى رفت و فردا همچنان موجود نيست
در ميان اين و آن ، فرصت شمار امروز را!
پيامبر اسلام فرمود:
يا أبا ذَرِّ اغتَنِم خَمسا قَبلَ خَمسٍ شَبابَكَ قَبلَ هَرَمِكَ وَصِحَّتَكَ قَبلَ سُقمِكَ وَغِناكَ قَبلَ فَقرِكَ وَفِراغَكَ قَبلَ شُغلِكَ وَحيَاتَكَ قَبلَ مَوتِكَ . ^۳ اى ابوذر! پنج چيز را قبل از پنج چيز [ديگر] غنيمت دان: جوانى ات را پيش از پيرى؛ سلامتى ات را قبل از بيمارى؛ ثروت و دارايى ات

بردارنده گمان خطاست.
هرگاه كسى جامع اين اوصاف چهارگانه باشد، به احتمال قوى و نزديك به يقين ، انسان را به واقع مى رساند. با اين حال ، كسانى كه سخنشان را زير پا بگذارند و بر مركب غرور و لجاجتْ سوار شوند، جز در بيراهه ، گام ننهاده اند و خود را در پرتگاه بدبختى قرار داده ، خود را دچار حسرت خواهند نمود.

هر آن ملّت نصيحت را نپذيرفت
به تَرك آبروى خويشتن گفت
برون گرديد از راه سلامت
شد او مورث به اندوه و ندامت
به خيبت ها و خسران ، گشت همسر
به حسرت ها و حرمان ، گشتْ ياور . ^۱

۹ . از دست دادن فرصت

برخى فكر مى كنند كه هميشه بخت ، با آنها يار خواهد بود و هر وقت كه دلشان بخواهد ، مى توانند به كار مورد علاقه خود بپردازند؛ غافل از اين كه فرصت هايى كه در زندگى براى انسان پيش مى آيد مثل طلا و بلكه ارزشمندتر است و بايد قدر آنها را دانست و بيشترين استفاده را از آنها برد ؛ ولى برخى اين مسئله را خيلى دير متوجّه مى شوند و زمانى به اين حقيقت ، پى مى برند كه كار از كار گذشته است و فرصت هايشان از بين رفته است و جايى براى جبران نيز باقى نمانده است ، لذا دچار حسرت و اندوه مى شوند. در اين زمينه نيز پيشوايان معصوم ما توصيه هاى لازم را فرموده اند:
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد:
تَركُ الفُرَصِ غُصَصٌ . ^۲ از كف دادن فرصت ها، اندوه ها مى آورد.