79
آه سرد

مى اندازد و كسى كه پى در پى ، نگاه هاى زيرچشمى مى اندازد، حسرت هايش نيز پياپى مى شوند .
در جاى ديگر مى فرمايد:
عَجَبا لِلعاقِلِ كَيفَ يَنظُرُ إلى شَهوَةٍ يُعَقَّبُهُ النَّظَرُ إلَيها حَسرَةً . ۱ از انسان عاقل ، تعجب است كه چگونه نگاه مى كند به صحنه هاى شهوت انگيزى كه نگاه كردن به آن صحنه ها ، حسرت به دنبال مى آورد .
روشن است كه نگاه در اين جهت ، خصوصيت ندارد ؛ بلكه هر گناهى ، تير مسمومى است كه از چلّه كمان شيطان رها مى شود و پيكره ايمان و تقواى انسان را نشانه مى گيرد و آن را مصدوم، مجروح و مسموم مى كند و موجب حسرت وى مى گردد.
بنا بر اين ، هر نگاهى كه در آن پندآموزى نباشد، مصداق نگاه زيادى است كه باعث غفلت انسان خواهد شد و اين غفلت نيز به نوبه خود ، موجب حسرت در انسان مى شود.
چنانكه امام صادق عليه السلام فرموده اند:
النَّظَرُ سَهمٌ مِن سِهامِ إبليسَ مَسمومٌ وَكَم مِن نَظرَةٍ أورَثَت حَسرَةً طَويلَةً. ۲ نگاه حرام، تيرى از تيرهاى مسموم شيطان است ، و اى بسا يك نگاه كه حسرتى طولانى به بار آورده است!
در روايت ديگرى از امام على عليه السلام نيز آمده است:
كُلُّ نَظَرٍ لَيسَ فيهِ اعتِبارٌ فَلَهوٌ. ۳

1.كنز الفوائد ، ص ۸۸ .

2.الكافى ، ج ۵ ، ص ۵۵۹ ، ح ۱۲ .

3.بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۹۲ ، ح ۱۰۱ .


آه سرد
78

با توجّه به اين توضيحات، اين دو نوع بيمارى ، مى توانند عامل حسرت زدگى انسان شوند . اين موضوع در برخى روايات ، آمده است كه چگونه عمل نكردن و توجّه نكردن به آنچه كه فرد مى داند (يعنى غفلت) ، وى را دچار حسرت مى كند.
امّا نشانه هاى غفلت در انسان ها كدام اند؟ شناسايى اين نشانه ها به ما كمك مى كند تا ذهن خود را از آلودگى غفلت ، دور كنيم و از افتادن در دام حسرت ، در امان بمانيم.
لقمان در اندرز به فرزندش مى فرمايد:
پسرم! هر چيزى را نشانه اى است كه با آن شناخته مى شود و به وجود آن گواهى مى دهد... و غافل را سه نشانه است: اشتباه ، سرگرمى و فراموشى. ۱
بهترين راه در امان ماندن از غفلت نيز شناسايى عوامل آن است. در برخى روايات «نگاه كردن» به عنوان يكى از عوامل غفلت در انسان ، شمرده شده است. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود :
إيّاكُم وَفُضولَ النَّظَرِ؛ فإنَّهُ يَبذُرُ الهَوى، وَيُوَلِّدُ الغَفلَةَ. ۲ از نگاه هاى زياد بپرهيزيد؛ زيرا كه آن ، تخم هوس مى پراكند و غفلت مى زايد.
شايد اصطلاح نگاه هاى پياپى در كلام حضرت على عليه السلام نيز همين باشد :
مَن أطلَقَ ناظِرَهُ أتعَبَ حاضِرَهُ وَمَن تَتابَعَت لَحَظاتُهُ دامَت حَسَراتُهُ . ۳ كسى كه ديدگان خود را رها مى كند، قلب و روح خود را به رنج

1.الخصال ، ص ۱۲۱ ، ح ۱۱۳ .

2.بحار الأنوار ، ج ۷۲ ، ص ۱۹۹ ، ح ۲۹ .

3.همان ، ج ۱۰۴ ، ص ۳۸ ، ح ۳۳ .

  • نام منبع :
    آه سرد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد علي سروش
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5667
صفحه از 180
پرینت  ارسال به