۰.... سپس نداى ديگرى مى آيد كه هر كس در دنيا، به دنبال امامى بوده است، هر جا كه امامش او را مى برد، همراش برود. در اين هنگام ، پيشوايانِ گمراه ، از پيروان خويش برائت مى جويند و عذاب الهى را مشاهده مى كنند و رشته هاى پيوندشان گسسته مى گردد. [در اين هنگام] پيروان مى گويند: «كاش ما را بازگشتى [به دنيا ]مى بود تا از آنان [يعنى پيشوايان ستم] بيزارى جوييم، آن گونه كه آنان [امروز] از ما بيزارى جستند» . اين گونه ، خداوند ، اعمالشان را مايه حسرت و اندوه [مى گرداند و] به آنان مى نماياند و هرگز از آتش ، خارج نخواهند شد .

۱۲ . هزينه كردن مال براى نابودى دين

۰.حضرت امام باقر عليه السلام فرمود:آيه : كسانى كه كافر شدند ، اموال خود را هزينه مى كنند تا مردم را از راه خدا باز دارند. آنان اين اموال را هزينه مى كنند ، امّا مايه حسرت و اندوهشان خواهد شد .
درباره كفّار قريش نازل شده كه اموالشان را هزينه كردند و براى جنگ با رسول خدا صلى الله عليه و آله به بدر آمدند. در آن جا كشته و راهى جهنّم شدند و اموالى را كه هزينه كرده بودند، مايه حسرتشان گرديد . ^۱

به اعتقاد علماى تفسير ، شأن نزول، موجب اختصاص آيه به مورد نزول نمى شود. از اين رو ، آيه مورد اشاره ، نه به كفّار قريش اختصاص دارد و نه به تأمين هزينه جنگ بدر ؛ بلكه هر كسى در هر جنگ نظامى، سياسى، فرهنگى، تبليغاتى، اقتصادى و... هزينه جبهه كفر را تأمين كند يا در اين راه ها همّتى به

نمى تواند به آن دسترسى پيدا كند]؛ چون براى غير خدا انجام داده است .

۱۰ . يارى نكردن امام

۰.ابوذر غفارى (قهرمان ديار ربذه) از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل كرده است:وَنَحنُ بابُ حِطَّةٍ وَسَفينَةُ نوحٍ وَنَحنُ جَنبُ اللّهِ الَّذي يُنادي مَن فَرَّطَ فينا يَومَ القِيامَةِ بِالحَسرَةِ وَالنَّدامَةِ . ^۱

۰.... ما دروازه مغفرت و كشتى نوح هستيم. ما كسانى هستيم كه هر كس درباره ما كوتاهى كند، در روز قيامت ، فرياد حسرت و ندامت سر مى دهد .

۰.بايد به اين نكته توجّه كرد كه آنچه مهم است و موجب حسرت و ندامت مى گردد، يارى نكردن دين خداست. بنا بر اين، تنها گذاشتن هر كس كه محور دين است و نتيجه يارى نكردن او، يارى نكردن دين باشد (خواه آن شخص ، معصوم باشد يا مجتهد و مرجع تقليدى كه جانشين امام معصوم است يا ...) ، موجب حسرت مى شود .

۱۱ . پذيرش ولايت امام جائر

۰.حضرت امام صادق عليه السلام فرمود:.. . ثُمَّ يأتي النِّداءُ مِن عِندِ اللّهِ جَلَّ جَلالُهُ ألا مَن ائتَمَّ بِإمامٍ في دارِ الدُّنيا فَليَتَّبِعهُ إلى حَيثُ يَذهَبُ بِهِ فَحينَئِذٍ «تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُواْ مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ وَ رَأَوُاْ الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبَابُ * وَ قَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّءُواْ مِنَّا كَذَلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمَــالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ وَ مَا هُم بِخَـارِجِينَ مِنَ النَّارِ» . ^۲