43
آه سرد

علم به آنها داده شده» ، اين نتيجه مهم به دست مى آيد كه مبناى دنياطلبى ، چيزى جز «جهل» نيست. بنا بر اين ، هر چه شناخت و دانش فرد ، كامل تر و صحيح تر باشد ، حسرت وى نيز كمتر خواهد بود.
امام صادق عليه السلام ، در رابطه با جهل و ارتباط آن با حسرت مى فرمايد:
إِنَّ الحَسرَةَ... كُلَّهُ لِمَن لَم يَنتَفِع بِما أبصَرَهُ وَلَم يَدرِ ما الأمرُ الَّذي هوَ عَلَيهِ مُقيمٌ، أ نفَعٌ لَهُ أم ضَرٌّ... . ۱ همه حسرت براى كسى است كه از آنچه بينايش مى كند ، نفعى نبرد و موقعيتى كه در آن به سر مى برد را درك نكند كه آيا نفعى برايش دارد يا براى او مضر است؟
روايت شده هنگامى كه بار جنس بزّازىِ متعلّق به حضرت امام جواد عليه السلام ـ كه قيمت فراوانى داشت ـ را مى آوردند ، در بين راه ، راهزن ها آن را ربودند . شخصى كه بار را مى آورد به حضرت گزارش داد. حضرت با خط خويش نوشت: «جان و دارايى ما از بخشش هاى گواراى خداست و به عنوان عاريه ، سپرده اوست، تا آن جايى كه از آن بهره مند شويم ، مايه خوشى و شادى است، و آنچه را هم بِبَرند ، اجر است و ثواب. پس هر كس جَزَعش بر صبرش غالب گردد ، اجرش ضايع شود و پناه بر خدا از آن!» . ۲
چنانچه ملاحظه كرديد ، امام جواد عليه السلام از چنان بينش و علم و نگرش الهى والايى برخوردار است كه به جاى حسرت و آه كشيدن به خاطر از دست دادن دارايى و اموالِ به سرقت رفته، اين چنين بر احساسات و عواطف خويش تسلّط داشته و صبر بر مصائب دارد و به اجر و ثواب خداوند ، اميدوار است . بنا بر اين ، نگرش فرد در تجربه حسرت ، بسيار نقش دارد.

1.الكافى ، ج ۲ ، ص ۴۱۹ ، ح ۱ ؛ المحاسن ، ص ۲۵۲ ، ح ۲۷۴ .

2.ر . ك : بحار الأنوار ، ج ۵۰، ص ۱۰۳ ؛ تحف العقول ، ص ۴۵۶ .


آه سرد
42

رابطه نگرش و حسرت

در اين جا مقدارى در مورد ارتباط نگرش فرد با حسرت توضيح مى دهيم.
قرآن كريم در مورد كسانى كه حسرت اموال و ثروت قارون را مى خورند ، مى فرمايد:
«فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ فِى زِينَتِهِ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَوةَ الدُّنْيَا يَالَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَآ أُوتِىَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ . ۱ [روزى قارون] با تمام زينت خود در برابر قومش ظاهر شد . آنها كه خواهان زندگى دنيا بودند گفتند: «اى كاش همانند آنچه به قارون داده شده است ما نيز داشتيم! به راستى كه او بهره عظيمى دارد!»» .
در اين آيه ، به صراحت گفته شده است كه آنهايى كه دچار حسرت مى شوند ، صرفا خواهان همين دنيا هستند و نه چيز ديگر. به همين دليل ، اين افراد ، هميشه حسرت چيزهاى پست و زودگذر اين دنيا را مى خورند ؛ امّا در مقابل، اگر نگرش فرد اين باشد كه ثواب خدا بهتر از زَرق و برق هاى اين دنياست ، قطعاً ديگر دچار اين گونه حسرت ها نمى شود. چنانچه در ادامه آيه آمده است:
«وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِّمَنْ ءَامَنَ وَ عَمِلَ صَالِحًا وَ لاَ يُلَقَّــاهَآ إِلاَّ الصَّابِرُونَ . ۲ و كسانى كه علم و دانش به آنها داده شده بود ، گفتند : واى بر شما! ثواب الهى ، بهتر است براى افرادى كه ايمان آورده اند و عمل صالح انجام مى دهند ؛ امّا جز صابران ، آن را دريافت نمى كنند» .
از مقايسه دو جمله : «كسانى كه حيات دنيا را مى خواهند» و «كسانى كه

1.سوره قصص ، آيه ۷۹ .

2.سوره قصص ، آيه ۸۰ .

  • نام منبع :
    آه سرد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد علي سروش
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5527
صفحه از 180
پرینت  ارسال به