از زبان گفتارى ، نشان مى دهد كه احساسات ، در يكى از چند حالت ، بيان مى شود، امّا نمى توان گفت در واقعيت هم اين گونه است.
بعضى افراد از شما مى پرسند كه چه احساسى داريد؟ و شما با يك پاسخ مشخص به آنها جواب مى دهيد: «ناراحتم» ، «عصبانى ام» ، «خوش حالم». شما با اين پاسخ ، مى خواهيد طرف مقابل را راضى كنيد ؛ امّا به ندرت پيش مى آيد كه به جاى همين برچسب هاى ساده اى كه به احساسات خود مى زنيد، احساسات پيچيده، ادراكات، افكار و هيجاناتى را كه در درون شما غوطه ورند ، ابراز كنيد.
حسرت نيز يك چنين وضعيتى دارد. بنا بر اين ، ما در اين جا سعى خواهيم كرد تا صرفا آن حال و هوا و شرايط و حالت درونى اى را كه مساوى يا حداقل نزديك به تجربه حسرت باشد ، توضيح دهيم و تفاوت آن را با حالات هيجانىِ مرتبط ديگر بيان كنيم ، تا قدرى از ابهام آن زدوده شود.
مطلب دوم ، اين كه حسرت ، يك احساس يا هيجانِ شناختى است ؛ چنانچه اين معنا از تعريف لاندمن استفاده مى شود . ^۱
اگر از ما پرسيده شود كه: «آيا از دست برادرت ، خشمگين شدى؟» يا «آيا از برخورد دوستت ، عصبانى هستى؟» يا اين كه «آيا نسبت به خواهرت ، حسادت مى ورزى؟» ، براى پاسخ به اين پرسش ها ما احساسات خود را وارسى مى كنيم و خواهيم فهميد كه آيا نسبت به آن شخص ، خشمگين يا حسود هستيم يا نه ؛ ولى اگر سؤال شود كه: «آيا نسبت به آن تصميمى كه قبلاً گرفته اى ، متأسّفى؟ و حسرت مى خورى؟» ، در اين جا صرفا احساسات خود را وارسى نمى كنيم ؛ بلكه درباره آن تصميم و جوانب مختلف و پيامدهاى آن

بيان شد كه برخى از آنها جنبه عاطفى حسرت را بيان مى كرد (مانند: اندوه و غم) ، برخى بر جنبه شناختى آن تأكيد داشت (مانند: تفكّر معطوف به گذشته و آگاهى نسبت به خطا و اشتباه) و برخى ديگر نيز به لوازم آن اشاره مى نمود (مانند: درماندگى و ناتوانى و خستگى و پشيمانى) . البته برخى نيز ويژگى هاى موضوع و متعلّق حسرت را بر مى شمردند ، مانند اين كه چيز از دست رفته ، ارزشمند بوده و برگشت ناپذير است . براى روشن تر شدن مفهوم حسرت ، لازم است كمى بيشتر در مورد ماهيت حسرت بحث كنيم.

تحليل ماهيت حسرت ^۱

قبل از وارد شدن به اصل بحث ، لازم است به چند مطلب مهم اشاره كنيم.
مطلب اوّل ، اين كه حسرت ، يك هيجان پيچيده و چندوجهى است و همچون خشم و شادى ، ساده و به راحتى ، قابل توضيح نيست. درست است كه افراد از حالات روحى خود ، مفاهيم مختلفى را درك كرده و به ديگران انتقال مى دهند، امّا مشكلى كه در خصوص برچسب زدن به احساسات وجود دارد ، اين است كه برخى عوامل ديگر، موضوع را بيش از آنچه كه در ابتدا به نظر مى رسد، پيچيده تر مى كنند.
برخى احساسات خاص ، با واكنش هاى متعاقب آن اشتباه مى شوند. چند بار پيش آمده كه دقيقاً نمى دانيد چه احساسى داريد و چگونه مى توان با توجّه به درك و برداشتى كه از جريانِ رخ داده داريد، قضاوت سنجيده اى نسبت به آن داشته باشيد؟
واكنش هاى احساسى ، به جاى اين كه هر كدام به صورت جداگانه در نظر گرفته شوند، در بيشتر موارد ، با هم درآميخته مى شوند . در حالى كه استفاده