93
بازشناسي منابع اصلي رجال شيعه

نُه . طبقه

از مهم ترين مشخّصه هايى كه در كار بازشناختن يك راوى از ديگر همنام هايش كارآمد است ، آگاهى يافتن از طبقه اوست و بهترين شيوه براى تعيين طبقه يك راوى ، مشخّص نمودن امام يا راويان مهمّى است كه وى از آنان روايت كرده است .
نجاشى رحمه الله در كتابش ، با عنايت خاصّى ، امام يا امامانى را كه راويانْ از آنان روايت كرده اند ، نام برده و در موارد اختلافى ، آراى ديگر را نيز از نظر دور نداشته است .

ده . تاريخ و محلّ وفات

از جمله اطّلاعات باارزشى كه نجاشى رحمه الله به وسيله كتابش در اختيار ما گذارده ، تاريخ و محلّ وفات راويان است كه در شرح حال آنان گنجانيده است . وى در موارد بسيار زيادى ، سال وفات ، و گاه ماه و روز وفات ها را نيز گزارش كرده است .
آگاهى داشتن از تاريخ وفات راويان ، راهگشاى طبقه يابى آنان است ، و بيشتر اين آگاهى ها ، مرهون نجاشى رحمه اللهاند ؛ زيرا بيشتر تاريخ هاى وفات راويان شيعه ، به گفته هاى او مستندند .
نيز آگاهى داشتن از محلّ وفات راويان ، در مواردى مى تواند سفرهاى آنان ، روابط آنان با راويان ديگر و گاه محلّ سكونت آنان را مشخّص نمايد .
اهتمام نجاشى رحمه اللهدر ذكر اين گونه اطّلاعات ، تا بدان جاست كه در مواردى ، اختلاف اقوال در تاريخ و محلّ وفات راويان را نيز آورده است .


بازشناسي منابع اصلي رجال شيعه
92

هفت . محلّ سكونت

در رجال النجاشى ، گذشته از محلّ تولّد ، محلّ سكونت نيز ـ در مواردى كه ميان اين دو ، اختلاف بوده ـ مورد توجّه قرار گرفته و به آن تصريح شده است .
نجاشى رحمه الله در عنوان جزء دوم كتابش ، برشمردن منازل اشخاص را نيز بر عهده گرفته است . او در مواردى ، پس از ذكر نام شهر محلّ سكونت فرد ، محلّه وى را نيز مشخّص كرده است ؛ همانند شرح حال محمّد بن عيسى بن عبيد ۱ كه در آن ، بغداد ، محلّ سكونت و «سوق العطش» ، محلّه سكونت وى ، معرّفى شده است .

هشت . بيت (خاندان)

از جمله اطّلاعات مفيدى كه نجاشى رحمه الله در ذيل عناوين كتابش آورده ، برشمردن و تا حدّى معرّفى آن دسته از خاندان هاى مهمّ شيعى اى است كه در روايت و كتابت احاديث ، نقش داشته اند .
شناخت اين خاندان ها و آگاهى از نقش آنان در نشر حديث ، موجب مى شود كه مذهب برخى راويان و نيز طبقه آنان ، معلوم گردد .
نجاشى رحمه الله اين گونه از اطّلاعات را گاه با تعبير «بيت (خاندان)» ، ۲ گاه با تعبير «إخوان (برادران)» ، ۳ گاه با تعبير «عمومة (عموها)» ، ۴ گاه با تعبير «أخوال (دايى ها)» ۵
و گاه با ديگر نسبت هاى نسبى (همانند : «ابن عمّ (پسر عموها)» ۶ ) ذكر كرده است . وى گاه توثيق يا تضعيف جمعى نيز نموده است . ۷

1. رجال النجاشى، ص ۳۳۳ و ۳۳۴ (ش ۸۹۶) .

2. رجال النجاشى ، ص ۲۷ (ش ۵۰) و ص ۷۱ (ش ۱۶۹) و ص ۱۰۸ (ش ۲۷۳) و ص۱۱۰ (ش ۲۸۱) و ص ۱۶۹ (ش ۴۴۷) و ص ۲۷ (ش ۵۶۳) و ص ۷۱ (ش ۵۶۵) و ص ۲۱۸ (ش ۵۶۹) و ص ۲۳۰ (ش ۶۱۲) و ص ۲۹۰ (ش ۷۷۸) و ص ۳۲۴ (ش ۸۸۳) و ص ۳۳۰ (ش ۸۹۳) و ص ۳۳۳ (ش ۸۹۵) و ص ۳۴۶ ش (۹۳۵) و ص ۴۱۸ (ش ۱۱۱۸) .

3. رجال النجاشى ، ص ۱۱۰ (ش ۲۸۰) و ص ۲۷۵ (ش ۷۲۰) و ص ۲۹۰ (ش ۷۷۹) و ص ۲۹۱ (ش ۷۸۰) .

4. رجال النجاشى ، ص ۲۷ (ش ۵۰) و ص۵۶ (ش ۱۳۱) و ص ۱۰۸ (ش ۲۷۳) و ص ۱۱۰ (ش ۲۸۱) .

5. رجال النجاشى ، ص ۱۳۵ (ش ۳۴۸) .

6. رجال النجاشى ، ص ۹۸ (ش ۲۴۵) .

7. رجال النجاشى ، ص ۱۱۰ (ش ۲۸۰) و ص ۱۳۵ (ش ۳۴۸) و ص ۲۳۰ (ش ۶۱۲) و ص ۲۷۵ (ش ۷۲۰) و ص ۲۹۰ (ش ۷۷۹) .

  • نام منبع :
    بازشناسي منابع اصلي رجال شيعه
    سایر پدیدآورندگان :
    محمدکاظم رحمان‌ستایش و محمدرضا جدیدی نژاد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5614
صفحه از 569
پرینت  ارسال به