ب . گزيده سازى

۳ . منتخب الرجال (تأليف سيّد محمّدِ شاه عبدالعظيمى) .
در اين كتاب ، شاه عبدالعظيمى (م ۱۳۳۴ق) گزيده اى از هر يك از كتاب هاى : رجال الطوسى ، الفهرست شيخ طوسى ، رجال الكشّى ، رجال النجاشى و خلاصة الأقوال را تهيّه كرده است . اين كتاب در چهار جزء ، مرتّب شده كه جزء اوّل آن ، شامل : منتخب رجال الطوسى (در مقصد اوّل) و منتخب الفهرستِ شيخ طوسى (در مقصد دوم) است . ^۱
اين كتاب در بمبئى به وسيله شيخ حسن بن حاج ملاّ باقر شوشترى چاپ گرديده است .

ج . ترجمه (برگردان)

۴ . برگردان فارسى اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله تا اصحاب امام حسين عليه السلام (برگرداننده : ميرزا محمّد تقى خان كاشانى ، ملقّب به لسان الملك و معروف به سپهر) .
لسان الملك ، اين بخش را كه به خاطر ذكر نام صحابه و تابعان ، به فارسى برگردانيد ، در جلد سوم ناسخ التواريخ (چاپ قديم) آورده است . ^۲

گفتار پنجم : چاپ هاى مختلف «رجال الطوسى»

چاپ اوّل . اين كتاب براى نخستين بار در سال ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م ، با عنوان : رجال الطوسى در چاپخانه حيدريّه نجف اشرف با تحقيق و تعليق و مقدّمه
سيّد محمّدصادق آل بحر العلوم ، چاپ شد .
تحقيق مذكور ، بر اساس نسخه اى انجام پذيرفته كه تاريخ كتابت آن ، ۱۳۰۵ ق بوده و با نسخه ابن ادريس حلّى ، صاحب السرائر (م ۵۹۸ ق) ، مقابله شده و آن نسخه نيز با نسخه اصل رجال الطوسى كه به خطّ خود شيخ طوسى بوده ، مقابله شده بوده است .
البتّه احيانا وى از نسخه هاى ديگرى هم استفاده كرده؛ ولى از آنها نامى نبرده است . مقدّمه اين كتاب ، شرح حال مفصّل شيخ طوسى رحمه الله را در بر دارد .
در اين چاپ، براى عناوين هر باب، به صورت مستقل، شماره قرار داده شده است .
چاپ دوم . اين چاپ ، تحقيق و تعليق و مقدّمه جواد قيّومى اصفهانى ، در سال ۱۴۱۵ ق در مؤسّسه انتشارات اسلامى (وابسته به جامعه مدرّسين حوزه علميّه قم) انجام شده است .
تحقيق مذكور ، بر مبناى مقابله نسخه چاپى قبلى با نسخه خطّى كتابت شده در ۵۳۳ ق به خطّ محمّد بن سراهنگ بن مرتضى حسينى ، انجام شده است .
در مقدّمه محقّق ، مختصرى از تاريخ تأليفات رجالى ، شرح مختصرى از روش شيخ طوسى رحمه الله در كتاب رجالش و نيز برخى اصطلاحات و مبانى شيخ طوسى آمده است .
در اين چاپ ، علاوه بر بودن شماره اى خاص براى عناوين در هر باب ، شماره اى مسلسل براى تمام عناوين موجود در كتاب ، قرار داده شده كه آخرين عدد آن ، ۶۴۲۹ است .
همچنين در پايان اين كتاب ، دو فهرست ، تنظيم شده است كه در فهرست اوّل ، تمام عناوين موجود در كتاب به صورت الفبايى درآمده اند و در فهرست دوم ، اسامى كسانى آمده است كه توثيق يا تضعيف شده و يا مذهبى فاسد داشته اند .