فصل پنجم : جايگاه «الفهرست» در منابع رجالى

ميزان اعتبار كتاب الفهرست را با توجّه به چند معيار مى توان بازشناسى نمود . هر يك از اين معيارها را در گفتارى مستقل پى مى گيريم :

گفتار اوّل : جايگاه «الفهرست» در نزد رجاليان

الفهرست ، كتابى است كه از ابتداى تأليف ، مورد توجّه رجاليان بوده است ؛ چرا كه :
اوّلاً ، مستند و مصدر منابع رجالى هم عصر و پس از عصر خود قرار گرفت ، چنان كه در گفتار سوم به آن خواهيم پرداخت .
ثانيا ، آنان فوايد رجالى مطرح شده در فصل پيشين را (همانند توثيقات عام) كه مستندش اين كتاب بوده ، مورد استفاده قرار داده اند .
ثالثا ، اين كتاب ، در ميان تأليفات قدما ، از جمله چهار كتاب جامع رجالىِ معتبر است و به تعبير ديگر ، از اصول اوّليه رجالى است .
رجاليان ، اين كتاب را هم از جهت محتويات و موضوع (كه پس از رجال النجاشى كامل ترين است) و هم از جهت طرق و اَسناد ، مورد توجّه قرار داده اند .
امّا نكته مهم درباره الفهرست، اين كه : چون اطّلاعات مربوط به موضوع اين كتاب ، در رجال النجاشى نيز آمده و شايد بتوان اطّلاعات موجود در رجال النجاشى را از جهاتى كامل تر و دقيق تر دانست، گاه نيازمندى به اطّلاعات اين كتاب با مراجعه به
رجال النجاشى، كمتر محسوس بوده است. توضيح اين مطلب، در گفتار سوم همين فصل خواهد آمد .