ديدگاه رجاليان درباره كشّى

بزرگان و عالمان رجالى ، از كشّى رحمه اللهبه بزرگى ياد كرده اند . شيخ طوسى در الفهرست مى گويد :
محمّد بن عمر بن عبد العزيز يكنّى أبا عمرو ، ثقة ، بصير بالأخبار و بالرجال ، حسن الاعتقاد . له كتاب الرجال ؛ أخبرنا به جماعة ، عن أبى محمّد التلّعكبرىّ ، عن محمّد بن عمر بن عبد العزيز أبى عمرو الكشّىّ ؛
محمّد بن عمر بن عبد العزيز [كشّى][] ، كنيه اش ابو عمرو بود . وى مورد اعتماد ، آشنا به روايات و رجال روايت ، و نيكواعتقاد بود . براى وى كتاب
رجال است كه گروهى ، از طريق ابو محمّد تلّعكبرى ، از محمّد بن عمر بن عبد العزيز (ابو عمرو كشّى) روايت آن را به ما اجازه داده اند. ^۱
همو در كتاب رجالش مى گويد :
محمّد بن عمر بن عبد العزيز الكشّىّ يكنّى أبا عمرو ، صاحب كتاب الرجال ، من غلمان العيّاشىّ ، ثقة ، بصير بالرجال و الأخبار ، مستقيم المذهب ؛
محمّد بن عمر بن عبد العزيز كشّى ، كنيه اش ابو عمرو ، صاحب كتاب رجال ، از شاگردان عيّاشى، مورد اعتماد ، آگاه به رجال و اخبار ، و داراى مذهب صحيح ، بوده است. ^۲
نجاشى نيز در كتاب رجال خويش ، از كشّى رحمه اللهاين گونه ياد مى كند :
محمّد بن عمر بن عبد العزيز الكشّىّ أبو عمرو ، كان ثقةً عينا ، و روى عن الضعفاء كثيرا ، و صحب العيّاشىّ و أخذ عنه و تخرّج عليه ، و فى داره التى كانت مرتعا للشيعة و أهل العلم . له كتاب الرجال كثير العلم ، و فيه أغلاط كثيرة ؛ أخبرنا أحمد بن علىّ بن نوح و غيره ، عن جعفر بن محمّد، عنه بكتابه ؛
محمّد بن عمر بن عبد العزيز كشّى ، كنيه اش ابو عمرو و مورد اعتماد و ممتاز بوده است . او از افراد ضعيف ، بسيار نقل كرده و مصاحب عيّاشى و راوىِ از او و پرورش يافته او و خانه او ـ كه محلّ رفت و آمد شيعيان و اهل علم بوده ـ شمرده مى شده است .
او (كشّى) كتاب رجال دارد كه علم بسيار در آن نهفته است و در آن ، غلط هاى بسيارى نيز وجود دارد . احمد بن على بن نوح و ديگران ، از جعفر بن محمّد، از خودِ وى ، كتابش را به ما اجازه داده اند. ^۳
ابن شهرآشوب نيز در معالم العلماء ، او را اين گونه مى ستايد :
محمّد، ابو عمرو بن محمّد بن عمر ^۴ بن عبد العزيز كشّى ، از شاگردان
عيّاشى بوده و براى وى كتاب معرفة الناقلين عن الأئمّة الصادقين عليهم السلام است. ^۵
در كتاب هاى رجالىِ متأخّر نيز عبارات شيخ و نجاشى ، تلقّى به قبول شده اند . ^۶