پنج . مذهب ها
رجاليان، در مورد مذهب راويان، دقّت هايى به كار بسته اند و بسيارى از آنان، روايت راويان فاسدمذهب را نپذيرفته اند . فقط عدّه اى از رجاليان ، بر اين باورند كه روايت چنين راويانى ، تنها در موارد تعارض با روايت راويان امامى مذهب ، پذيرفته نيست .
از اين رو ، نجاشى رحمه اللهبه مذهب افرادى كه نامشان را در كتاب خود آورده ، عنايت داشته و در موارد بسيارى ، به نقل آراى ديگران در اين زمينه پرداخته است . وى برخى از آرا را پذيرفته ، برخى را رد كرده و نسبت به برخى ديگر ، بدون اظهار نظر و با تعبير «قيل» گذشته است .
نمونه هايى از نقل نجاشى ، بدون اظهار نظر ، عبارت اند از :
آنچه درباره حسن بن على بن يقطين گفته است :
گفته شده كه او در آخر عمرش غالى شد . ۱
و يا آنچه درباره مفضّل بن عمر گفته است :
گفته شده كه وى خطّابى مذهب بوده است. ۲
نمونه هايى كه نجاشى در آنها ، ضمن نقل قول درباره مذهب شخص ، به ردّ آن پرداخته است ، عبارت اند از :
آنچه در شرح حال محمّد بن بحر رُهَنى گفته است :
برخى اصحاب ما گفته اند كه در مذهب وى ارتفاع بوده و حديث او نزديك به سلامت است ، و من نمى دانم كه اين مطلب ، از كجا گفته شده است. ۳
و آنچه در شرح حال احمد بن صُبَيح گفته است :
زيديّه ادّعا مى كنند كه وى از آنان است و اين ادّعا صحيح نيست . ۴
و نيز موارد ديگرى كه در كتاب مذكور ، قابل بررسى است . ۵
1. رجال النجاشى ، ص ۳۸ (ش ۷۷).
2. رجال النجاشى ، ص ۴۱۶ (ش ۱۱۱۲) .
3. رجال النجاشى ، ص ۳۸۴ (ش ۱۰۴۴) .
4. رجال النجاشى ، ص ۷۸ (ش ۱۸۴) .
5. براى نمونه ، ر . ك : رجال النجاشى ، ص ۲۴ (ش ۴۰) و ص۳۸ (ش ۸۷) و ص۸۰ (ش ۱۹۴) و ص۳۲۹ (ش ۸۹۱) .
