47
بررسی و تحلیل روایات «مکارم الأخلاق»

الجواهر، هر چند به تعداد ده صفت تصریح شده، امّا تعبیر مکارم به فضائل تغییر کرده و بخش دوم حدیث را نیز ندارد و در بخش سوم، برخی صفات با آنچه در روایات دیگر آمده بود، متفاوت است. (جدول شماره ۸)


بررسی و تحلیل روایات «مکارم الأخلاق»
46

امّا به لحاظ متنی، تفاوت چندانی میان نقل‌های حدیث، بجز دو نقل معدن الجواهر و مشکاة الأنوار وجود ندارد. تقریباً روایت، از سه بخش اصلی تشکیل شده است: یکی اِعلام ده‌گانه بودن مکارم، دیگری این که مکارم اخلاق، وراثتی نیستند و سومی، معرفیِ مکارم ده‌گانه. بخش نخست در همه نقل‌ها، یکسان است. بخش دوم، خود چند عبارت دارد: یکی این که این مکارم، ممکن است در پدر باشد، اما در فرزند او نباشد. این در همه نقل‌ها یکسان است. عبارت دوم در باره این است که گاهی ممکن است در فرزند باشد، امّا در پدر نباشد. این عبارت نیز بجز مشکاة الأنوار، در همه وجود دارد، فقط در برخی کلمات تفاوت‌هایی هست که در معنا تغییری نمی‌دهد و می‌تواند نقل به معنا باشد. امّا در باره بخش سوم نیز تفاوت جدّی ـ جز در نقل الجعفریات ـ به چشم نمی‌خورد. تفاوت‌ها از نوع جابه‌جایی و تغییر برخی لغات هستند. فقط در نقل الخصال و مشکاة الأنوار، عبارت «صدق البأس» آمده و در دیگر منابع، «صدق الیأس» که می‌تواند تصحیف باشد. در مجموع، نقل‌های شیعی این روایت، همسانی بیشتری نسبت به روایات دسته نخست دارند.

امّا دو نقلی که تفاوت‌های بیشتری دارند، یکی الجعفریات و دیگری معدن الجواهر است. در نقل الجعفریات، هیچ اشاره‌ای به تعداد نشده و بخش دوم حدیث (وراثتی نبودن) نیز درآن، وجود ندارد و در بخش سوم، هنگام شمردن صفات نیز هشت صفت را آورده و به «المکافأة عن الصنائع» و «رأسهن الحیاء»، اشاره‌ای نکرده است. در نقل معدن

  • نام منبع :
    بررسی و تحلیل روایات «مکارم الأخلاق»
    سایر پدیدآورندگان :
    حمزه عبدی و عباس پسندیده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 41319
صفحه از 223
پرینت  ارسال به